آزمایش hCG خون، میزان هورمون hCG در نمونه خون انسانی را اندازه گیری می کند. hCG در طول دوره بارداری تولید می شود. دکتر ممکن است به آزمایش hCG خون، نام های دیگری اشاره کند، مانند:
- آزمایش beta-hCG خون
- آزمایش کمی بارداری
- آزمایش کمی hCG خون
- آزمایش کمی جزء به جزء beta-hCG
- تکرار آزمایش کمی beta-hCG
تفاوت های اساسی بین آزمایش hCG خون و آزمایش hCG ادرار وجود دارد که می توانید بدون نسخه پزشک هم انجام دهید و به اطلاعات آنها دست یابید.
عواملی مانند کم آبی بدن یا نسج و ساعت آزمایش می تواند بر نتیجه آزمایش ادرار تاثیر بگذارد، در حالی که آزمایش hCG خون حتی در مواردی که میزان hCG کاملاً پایین باشد هم می تواند نتیجه قطعی را نشان دهد.
هورمون محرک کننده غدد جنسی کوریون انسانی چیست؟
در طول دوره بارداری، سلول ها در زمان رشد جنین hCG ایجاد می کنند. جنین پس از باروری تخمک و لانه گزینی در دیواره رحم، درون کیسه آب مورد تغذیه قرار می گیرد.
در ابتدا یعنی حدود ۱۱ روز پس از لقاح تخمک می توان میزان hCG را در نمونه خون یافت. هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت میزان hCG به دو برابر خود می رسد. حدود ۸ تا ۱۱ هفته پس از لقاح، به بالاترین میزان خود می رسد.
سپس میزان hCG کاهش یافته و در منحنی شیب آن کم شده و در هفته های دیگر بارداری ثابت باقی می ماند.
بیشتر بخوانید: نشانه های بارداری چه زمانی شروع می شوند؟
علت آزمایش hCG خون چیست؟
از جمله دلایل آزمایش این موارد زیر است:
- تایید بارداری
- تعیین سن تقریبی جنین
- تشخیص بارداری غیرطبیعی مانند بارداری خارج از رحم
- تشخیص احتمال سقط جنین
- غربال گری برای سندروم دان
گهگاهی قبل از درمان های پزشکی خاص که ممکن است برای رشد جنین مضر باشند، از آزمایش hCG خون برای تست بارداری استفاده می کنند.
از جمله درمان های پزشکی می توان به اشعهX اشاره کرد.
اگر نتیجه تست hCGنشان دهد که زن باردار است، متخصصین مراقب بهداشتی می توانند به آنها اطمینان دهند که از هرگونه آسیبی مصون بوده و همچنین درمان های پزشکی هیچ ضرری برای جنین ندارد.
آیا دلایلی علاوه بر بارداری برای تست hCG هم وجود دارد؟
beta-hCG منبع تولید کننده تومور قلمداد می شود، به این معنی که ماده اصلی برای خارج کردن برخی از انواع تومور است. به همین دلیل است که در برخی موارد برای ارزیابی و مهار انواع سرطان های خاص ممکن است از تست hCG خون استفاده کنند.
سرطان هایی که می تواند سبب افزایش میزان طبیعی hCG گردد، موارد زیر هستند:
- سرطان رحم یا آماس سرطانی کوریون
- سرطان ریه
- سرطان سینه
- سرطان تخمدان
بیماری های غیر سرطانی مثل سیروز (ناخوشی کبدی)، زخم معده و بیماری التهاب روده نیز در نتیجه میزان بالای hCG است.
ممکن است پزشک این آزمایش را در نسخه مجموعه تست های دیگر آزمایشگاه بنویسد تا علت علائم خاص را تشخیص دهد.
بیشتر بخوانید: بیماری ام اس در بارداری
hCG در مردان
گرچه hCG در ارتباط با تایید بارداری بانوان است، اما این هورمون می تواند در مردان هم دیده شود. تست hCG خون می تواند سرطان بیضه مردان را نشان دهد.
اگر فرد در یکی از بیضه های خود وجود توده ای را تشخیص دهد یا اگر پزشک مشکوک به خطر سرطان بیضه شود، با تست می توان وجود hCG را مشاهده کرد.
اگر هورمون hCG در خون مرد وجود داشته باشد، تست دیگری لازم می شود که علت وجود آن را نشان دهد.
تست hCG خون چگونه انجام می شود؟
آزمایش میزان کم هورمون hCG در نمونه خون را اندازه گیری می کند. متخصص مراقب بهداشتی با انجام مراحل گام به گام زیر، نمونه خون را می گیرد:
- بند کشی را به دور بازوی فرد می پیچد تا مسیر جریان خون را ببندد و رگ ها در بازو آشکارتر شود. با نمایان شدن رگ ها سوزن به آسانی وارد آن می شود.
- پس ار رگ گیری، پوست اطراف آن را با الکل ضد عفونی می کند.
- سوزن را داخل رگ فرو می برد و با سرنگ انتهای آن خون را جمع می کند.
- پس از دریافت میزان کافی خون، بند کشی را از روی بازوی فرد باز می کند.
- به محض بیرون کشیدن سوزن، روی محل آن گاز استریل یا پارچه نخی می گذارد.
- روی گاز استریل یا پارچه نخی را فشار می دهد و بعد با نوار زخم بندی روی آن را محکم می بندد.
در حین فرو بردن سوزن داخل رگ، فرد ممکن است کمی سوزش یا گزیدگی حس کند. یا شاید هم اصلاً چیزی احساس نکند.
وقتی سوزن داخل رگ است، فرد ممکن است کمی درد یا سوزش حس کند. بعد ممکن است جای سوزن زق زق کند.
پس از اندازه گیری میزان hCG نمونه خون، نتیجه جواب آزمایش به پزشک ارسال می شود. برای صحبت درباره جواب آزمایش ممکن است درخواست ملاقات با بیمار کند.
برای آزمایش دادن hCG خون نیازی به مصرف داروی خاصی نیست.
بیشتر بخوانید: سه ماه اول بارداری چگونه خواهد گذشت؟
چه خطراتی در ارتباط با آزمایش دادن hCG خون وجود دارد؟
خطرات مرتبط با آزمایش دادن بسیار اندک است. محل فرو بردن سوزن ممکن است کمی کبود شود. اگر پس از خارج کردن سوزن جای آن را به مدت چند دقیقه فشار دهند میزان کبودی کاهش می یابد.
در موارد نادری هم ممکن است مسائل زیر پیش آید:
- خونریزی بیش از اندازه
- گیجی
- ضعف و بی حالی
- غده خونی، زمانی رخ می دهد که خون زیر پوست جمع شود.
- عفونت محل فرو بردن سوزن
- تورم رگ ها
معنی جواب های آزمایش hCG خون
وقتی که نتیجه آزمایش بارداری می رسد، پزشک میزان hCG را به شما خواهد گفت. میزان واحد اندازه گیری آن یک هزارم (میلی) بین المللی هورمون hCG در یک هزارم لیتر خون mlU/mL)) است.
جدول زیر میزان طبیعی hCG دوره بارداری را در هر هفته بعد از آخرین دوره پریودی نشان می دهد.
| هفته های بعد از آخرین دوره پریودی | میزان طبیعی hCG mlU/mL)) |
| ۴ | ۷۵۰-۰ |
| ۵ | ۷۰۰۰-۲۰۰
|
| ۶ | ۳۲۰۰۰-۲۰۰ |
| ۷ | ۱۶۰۰۰۰-۳۰۰۰ |
| ۱۲-۸ | ۲۱۰۰۰۰-۳۲۰۰۰ |
| ۱۶-۱۳ | ۲۱۰۰۰۰-۹۰۰۰ |
| ۲۹-۱۶ | ۵۳۰۰۰-۱۴۰۰ |
| ۴۱-۲۹ | ۶۰۰۰۰-۹۴۰ |
میزان طبیعی hCG در زنانی که باردار نیستند کمتر از ۰/۱۰ mlU/mL می باشد.
اگر میزان hCG خارج از حد طبیعی باشد، معانی گوناگونی می تواند داشته باشد که معانی ان را تنها پزشک می داند.
معانی پایین بودن میزان hCGکمتر از حد طبیعی:
- محاسبه اشتباه تاریخ بارداری
- احتمال سقط جنین یا تخمک ناکام
- بارداری خارج از رحم
معانی بالا بودن میزان hCGبیشتر از حد طبیعی:
- محاسبه اشتباه تاریخ بارداری
- بارداری مولی، زمانی است که توده ناهنجار به جای رویان درون رحم بارور شده و شکل می گیرد.
- بارداری چند قلویی مانند دوقلو یا سه قلو
بیشتر بخوانید: تغییرات هورمونی بارداری؛ ۶ هورمون اصلی
آیا همیشه نتیجه آزمایش خون بارداری درست است؟
جواب هیچ آزمایشی صد درصد درست نیست.
نتیجه آزمایش خون بارداری می تواند هم منفی کاذب باشد هم مثبت کاذب.
پزشک جواب آزمایش را می سنجد، اگر در جواب آزمایش شک و تردید وجود داشت آزمایش تکمیلی گرفته می شود.
داروهای خاص، از جمله داروهایی که حاوی hCG هستند، می تواند در جواب آزمایش hCG خون تداخل ایجاد کند. داروهای بارداری مانند: پروفازی (Profasi)، پرگنیل (Pregnyl) و پرگونال ( (Pergonalنیز شامل hCG هستند.
مصرف ماری جوانا نیز می تواند میزان hCG را افزایش دهد. وجود تومور سلول نطفه نیز در نتیجه جواب آزمایش تاثیر می گذارد.
تومور سلول نطفه می تواند سرطانی یا خوش خیم باشد و معمولاً در اندام های تناسلی دیده می شوند. این تومور در سلول های تخمک و اسپرم رشد می کند.
بالا بودن میزان hCG در صورت نبود بارداری می تواند ضرورت انجام آزمایشات بیشتر برای بررسی گزینه سرطان باشد.
جواب آزمایش منفی کاذب
اگر در تست بارداری جواب آزمایش hCG منفی شود یعنی زن باردار نیست.
با این حال، اگر آزمایش در اوایل بارداری صورت گیرد یعنی قبل از این که بدن فرد بتواند hCG کافی تولید کند، جواب آزمایش منفی کاذب می شود.
اگر جواب آزمایش منفی کاذب بود، آزمایش حاکی از آن است که فرد باردار نیست، در صورتی که باردار است.
به دلیل تغییر خیلی سریع میزان hCG در اوایل بارداری، آزمایش hCG خون باید ظرف ۴۸ تا ۷۲ ساعت تکرار شود تا چگونگی تغییر سطح هورمون مشاهده گردد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره حاملگی مولار یا بارداری پوچ
جواب آزمایش مثبت کاذب
از سوی دیگر، hCG می تواند در برخی شرایط غیر بارداری نیز دیده شود، در این صورت جواب آزمایش بارداری hCG مثبت کاذب می شود. اگر جواب تست مثبت کاذب شود، نشان دهنده این است که فرد باردار بوده در صورتی که باردار نیست.
اگر بدن فرد از آن دست آنتی بادی خاص تولید کند که دارای اجزا مولکول hCG باشند یا اگر آزمایشگاه اشتباه کرده باشد ، امکان مثبت بودن جواب تست وجود دارد.
اگر در نتیجه جواب تست هرگونه شک و شبه ای وجود داشته باشد، برای تایید روش تست گیری دیگری استفاده می شود.
مشورت با دکتر
اگر تعداد هورمون شما دقیقاً با میزان طبیعی آن یکی نبود، وحشت نکنید. این ارقام برآورد می شوند و میزان hCG شما نیز کمتر از حد طبیعی باشد باز هم کودک هنوز سالم است.
حدود هفته ششم بارداری فراصوتی به شما ارسال می کنند که این بسیار دقیق تر از تعداد hCG است.
اگر دلیل نگران کننده ای درباره بارداری شما باشد، خوانش چندباره hCG چند روز جداگانه انجام می شود تا موقعیت شما بررسی شود.
تعداد خوانش می تواند متفاوت باشد، بنابراین مهم است که به گفته های پزشک مربوط به سلامت بارداری خود گوش دهید. اگر پزشک مشکلی را تشخیص دهد، میزان hCG شما را بررسی خواهد کرد.
اگر موضوعی شما را نگران کرد، از پزشک خود سوال کنید و اگر با مشکلی برخورد کردید فوراً پزشک را مطلع کنید.
