بارداری سفری زیبا و پر تحرک است – مسیری که شادی زیادی برای شما به ارمغان می آورد، زیرا شما کودک خود را به دنیا می آورید! اگرچه بارداری مشکلات خاص خودش را هم دارد که باید برای جلوگیری یا درمانش مراقب بود. یکی از عوارضی که در دوران بارداری ممکن است با آن روبرو شوید کم خونی فقر آهن است که با کمبود ویتامین B12 نیز مشخص می شود.
در اینجا یک راهنمای مفید در مورد کم خونی فقر آهن و نحوه درمان آسان آن آورده شده است.
کم خونی ناشی از فقر آهن چیست؟
کم خونی زمانی رخ می دهد که بدن شما مقدار لازم گلبول های قرمزی که باید داشته باشد را ندارد. این گلبول ها وظیفه حمل اکسیژن در بدن را دارند. هنگامی که میزان آهن بدن شما کاهش می یابد، گلبول های قرمز قادر به انتقال اکسیژن به بافت های بدن نیستند.
تجربه کم خونی در دوران بارداری طبیعی است. اما اگر شدید باشد، می تواند کودک شما را در معرض خطر قرار دهد. وقتی که در دوران بارداری دچار کم خونی فقر آهن می شوید، به این دلیل است که خون نمی تواند مقدار لازم اکسیژن را به بافتهای بدن منتقل کند.
بدن شما در دوران بارداری دچار تغییرات زیادی می شود، زیرا قلب شما کمی بیشتر فعالیت می کند تا بتواند به اندازه کافی به جنین تغذیه برساند. این بدان معنی است که حجم خون شما از ۳۰ به ۵۰ درصد افزایش می یابد. پس، در صورت افزایش حجم خون، چه کاری باید انجام دهید؟ توصیه می شود مصرف اسید فولیک و آهن خود را افزایش دهید.
بیشتر بخوانید: چگونه خطر حمله قلبی در بارداری را کاهش دهیم؟
دلایل کم خونی ناشی از فقر آهن چیست؟
یکی از شایع ترین انواع کم خونی در دوران بارداری کم خونی فقر آهن است. این حالت معمولاً هنگامی اتفاق می افتد که بدن شما میزان آهن کافی برای تولید هموگلوبین در دوران بارداری نداشته باشد. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول های قرمز وجود دارد. این پروتئین به سلولهای قرمز خون کمک می کند تا اکسیژن را از ریه های شما به قسمتهای دیگر بدنتان انتقال دهند.
علائم
اگر در دوران بارداری دچار کم خونی فقر آهن شوید، با علائم مختلفی مواجه خواهید شد. در زیر علائمی که لازم است مراقب آن باشید ذکر شده است :
- ضربان قلب نامنظم
- خستگی
- درد قفسه سینه
- سردرد
- تنگی نفس
- سرگیجه
- دست و پاهای سرد
- پوست بی رنگ یا زرد
با این حال، این علائم نیز شبیه برخی از علائمی است که در دوران بارداری تجربه می کنید. نباید حتما منتظر این علائم باشید تا ببینید که کم خونی دارید یا نه. توصیه می شود که آزمایش خون انجام دهید تا میزان کمبود هموگلوبین در بارداری بررسی شود. اگر چیز دیگری شما را اذیت می کند، مانند خستگی زیاد، باید با پزشک متخصص خود مشورت کنید و بگذارید از مشکلاتی که با آن در دوران بارداری دست و پنجه نرم می کنید، با خبر باشند.
بیشتر بخوانید: ۴ نشانه آزار دهنده که خبر از بارداری سالم می دهد
تشخیص کم خونی
کم خونی زمانی تشخیص داده می شود که پزشک متخصص شما یک تست CBC (آزمایش شمارش کامل سلول های خون) از شما بگیرد. این آزمایش میزان سلول های مختلفی که در خون شما وجود دارد را نشان می دهد. در اینجا جزئیاتی از آزمایش هایی که پزشک شما برای آزمایش کم خونی انجام خواهد داد وجود دارد :
-
آزمایش خون
اگر پزشک شما متوجه شود که تعداد گلبولهای قرمز خون شما کم است، یعنی شما دچار کم خونی شده اید و در دوران بارداری هموگلوبین کمی خواهید داشت. این آزمایش همیشه در سه ماهه اول بارداری شما، معمولاً هنگام مراجعه به پزشک برای ملاقات قبل از زایمان، انجام می شود. این آزمایش شمارش خون نیز هنگامی انجام می شود که شما در هفته ی ۲۸م بارداری خود باشید.
-
آزمایش کم خونی
آزمایش خون انجام شده در اولین ملاقات شما معمولاً شامل موارد زیر می شود :
آزمایش هموگلوبین : این آزمایش میزان سطح هموگلوبین در خون را اندازه گیری می کند.
آزمایش هماتوکریت: این آزمایش درصد گلبول های قرمز موجود در نمونه خون شما را بررسی می کند.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره نتیجه آزمایش خون بارداری
خطرات احتمالی کم خونی در بارداری چیست؟
در دوران بارداری، بدن شما دستخوش تغییرات زیادی می شود. این بدان معنی است که ممکن است دچار کم خونی شوید، به خصوص اگر میزان آهن بدن شما از مقدار توصیه شده کمتر باشد. با این حال، برخی از افراد در معرض خطر بیشتر کم خونی نسبت به سایرین هستند. بنابراین از کجا می فهمید که در دوران بارداری این کم خونی را تجربه می کنید و سطح هموگلوبین طبیعی در دوران بارداری چقدر است؟
چندین عامل وجود دارد که می تواند منجر به کم خونی فقر آهن در دوران بارداری شود. اگر دو بارداری نزدیک به هم داشته باشید، یا بیشتر از یک نوزاد را باردار هستید ( دو قلو، سه قلو )، احتمال ابتلا شدنتان به کم خونی بیشتر می شود. اگر تهوع صبحگاهی دارید و استفراغ می کنید و تکرر این کارتان زیاد است، ممکن است دچار کم خونی شوید. حتی کوچک ترین میزان کمبود آهن در دوران بارداری شما دلیل کم خونی است. اگر یک دوران شدید قاعدگی قبل از بارداری داشته اید، در معرض خطر ابتلا به کم خونی هستید.
درمان کم خونی فقر آهن چیست؟
بارداری یک تجربه ی مهم است زیرا شما می خواهید به موجودی زندگی ببخشید. گاهی اوقات، در دوران بارداری با چالش هایی مانند کم خونی فقر آهن روبرو خواهید شد. یکی از بهترین راه های درمان این مشکل، تغذیه مناسب و منظم است. این امر هم در دوران بارداری و هم زمانی که قصد باردار شدن را دارید، به شما کمک می کند. شما باید غذاهایی را که از نظر میزان آهن غنی هستند، مصرف کنید زیرا این کار باعث می شود بدن شما آهن مورد نیاز خودش را تامین کند. همچنین این کار به کاهش احتمال کم خونی کمک می کند.
خوردن مواد غذایی مانند سبزیجات دارای برگهای تیره یا سبز، گوشت قرمز، بادام زمینی، تخم مرغ و غلات غنی شده توصیه می شود زیرا این مواد غذایی از نظر میزان آهن بسیار غنی هستند. علاوه بر حفظ رژیم غذایی غنی از آهن، می توانید از پزشک خود بخواهید ویتامین های آهن و اسید فولیک را نیز تجویز کند تا مطمئن شوید بدنتان مقدار توصیه شده را دریافت می کند. در دوران بارداری ، باید حداقل ۲۷ میلی گرم آهن روزانه مصرف کنید. بهترین راه برای درمان کم خونی فقر آهن در دوران بارداری، مصرف این مکمل های آهن است.
نکته خوب در هنگام مراجعه به پزشک برای اولین مراجعه در دوران بارداری این است که از آنها بپرسید که خطر ابتلا به کم خونی شما چیست؟ همچنین توصیه می شود ۴ تا ۶ هفته پس از تولد فرزند تان، حتما یک آزمایش انجام دهید. بعد از اینکه پزشک وضعیت شما را تجزیه و تحلیل کرد ، ممکن است از شما بخواهد تا به یک متخصص هماتوژولیست ( خون شناس ) مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: غذاهای مناسب دوران بارداری
چگونه می توان از کم خونی فقر آهن جلوگیری کرد؟
اگرچه که به شدت توصیه می شود رژیم غذایی متعادل را در دوران بارداری خود حفظ کنید، اما پزشکان ممکن است در هنگام بارداری مکمل های آهن به شما بدهند تا از کمبود آهن در بدن جلوگیری کنید. مکمل ها فروس سولفات ( ۳۲۵ میلی گرم ) هستند که باید یک بار در روز مصرف شوند. نیاز شما به آهن در دوران بارداری بیشتر از زمان های دیگر است، و کاهش میزان آهن در بدنتان ممکن است منجر به علائم کم خونی شدید شود.
آیا کم خونی در دوران بارداری بر روی کودک تأثیر می گذارد؟
طبق تحقیقات انجام شده ، کمبود آهن خفیف در دوران بارداری روی کودک شما تاثیری ندارد. اما اگر به موقع همین کم خونی فقر آهن خفیف را درمان نکنید، می تواند در دوران بارداری شدید شود. این وضعیت ممکن است در سه ماه اول و دوم بارداری که از مهمترین سه ماهه های رشد کودک شما است، شدید تر شود. در صورت عدم درمان آن، کودک شما ممکن است در معرض خطر بدنیا آمدن با وزن خیلی کم مواجه شود. شدیدترین مورد کم خونی فقر آهن همچنین می تواند باعث سقط جنین و یا مرگ نوزاد شود. برای جلوگیری از اثر کم خونی بر سلامتی کودک، باید مطمئن شوید که به طور منظم معاینه می شوید و همچنین مقادیر آهن کافی مصرف می کنید و یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید.
غذاهایی که برای افزایش میزان آهن در زنان باردار توصیه می شوند کدام هستند؟
یکی از بهترین راه ها برای اطمینان از داشتن یک بارداری سالم و شاد، حفظ یک رژیم متعادل است. غذایی که مصرف می کنید برای سلامتی شما و همچنین سلامتی کودک بسیار حیاتی است. مصرف فست فود ها مانند چیپس، غذاهای پر چرب یا هر نوع مواد غذایی بسته بندی شده می تواند در دوران بارداری برای شما مشکلاتی ایجاد کند. در اینجا نحوه بهبود هموگلوبین با تغییر رژیم غذایی در دوران بارداری آورده شده است :
غذاهای سرشار از آهن
وارد کردن غذاهای سرشار از آهن در رژیم غذایی ساده ترین راه برای حفظ سطح هموگلوبین سالم است. وقتی دفعه ی بعد خواستید به سوپر مارکت سر بزنید حتما این غذاها را وارد لیست خریدتان کنید.
بیشتر بخوانید: خوردن آب انار و انار در بارداری چه اثری دارد؟
- اسفناج
اسفناج یکی از بهترین غذاهای سرشار از آهن است که می توانید در دوران بارداری بخورید. تمام کاری که شما باید انجام دهید این است که نصف فنجان اسفناج پخته شده را میل کنید. این مقدار از اسفناج حدود ۳ میلی گرم آهن دارد و حاوی ویتامین ها و مواد معدنی دیگری مانند بتاکاروتن، فولات، ویتامین C و کلسیم است که برای بارداری شما عالی هستند.
- غلات غنی شده با آهن
بهترین روش تامین آهن بدن چیست؟ حتما غلات هایی که از دانه های غنی شده آهن ساخته شده اند، انتخاب کنید. غلات سرد می توانند حدود ۱.۵ تا ۲۰ میلی گرم آهن در هر وعده برای شما تامین کنند. از طرف دیگر غلات داغ و جو دوسر آهن کم تری دارند، که بستگی دارد و از ۴.۵ میلی گرم تا ۸ میلی گرم در هر وعده شامل می شود. یکی از نکات جالب در مورد غلات غنی شده با آهن این است که آنها همچنین حاوی فولات و کلسیم هستند که برای بارداری شما نیز مفید است.
- گوشت قرمز
گوشت یکی دیگر از منابع خوب آهن است که در هر وعده حدود ۲.۶ تا ۲ میلی گرم آهن در خود دارد. دلیل این که گوشت قرمز در دوران بارداری توصیه می شود این است که آهن موجود در گوشت که به آن آهن خونساز هم گفته می شود، توسط بدن به راحتی جذب می شود. لازم نیست گوشت چربی دار بخورید زیرا گوشت های کم چرب آهن بیشتری دارند. می توانید برای یک وعده غذایی سالم و دلچسب، کمی گوشت به همراه سبزیجات تفت دهید و میل کنید.
بیشتر بخوانید: بایدها و نبایدهای رژیم گیاهخواری در دوران بارداری
- آب آلو و میوه های خشک شده
یکی دیگر از مواد غذایی که در دوران بارداری عالی است، آب آلو است. ۱۰۰ گرم آب آلو به شما ۱.۲ میلی گرم آهن برای شما تامین می کند. علاوه بر آهن، آب آلو نیز سرشار از فیبر است و به مشکل یبوست کمک می کند.
اگر آب آلو دوست ندارید، می توانید به جای آن از میوه های خشک شده استفاده کنید. نصف فنجان زردآلو خشک ۳.۶ میلی گرم آهن، هلو خشک ۴.۸ میلی گرم آهن، آلو ۳.۸ میلی گرم آهن و کشمش ۲.۶ میلی گرم آهن برای بدن تامین می کند. میوه های خشک همچنین سرشار از فیبر هستند، و به شما در یبوست هایی که در دوران بارداری به آن دچار می شوید، کمک می کند.
- سیب زمینی
در کمال ناباوری، اما سیب زمینی خوب و همیشگی مان به کاهش کمبود آهن در دوران بارداری شما کمک می کند. نه تنها سیب زمینی سرشار از ویتامین C و پتاسیم است بلکه منبع خوبی از آهن نیز هست و هر سیب زمینی حدود ۲.۷ میلی گرم آهن برای شما تامین می کند. سیب زمینی همچنین سرشار از ویتامین B6 و فیبر غذایی است. برای یک وعده غذایی سالم می توانید کمی سالاد سیب زمینی یا سبزیجات همراه با سیب زمینی آماده کنید.
- حبوبات
لوبیا منبع خوبی از آهن است، چه دانه های قرمز آن چه دانه سیاه یا لوبیای معمولی باشد. با این حال، لوبیای سفید بیشترین مقدار آهن را دارد و در هر نیم فنجان آن ۳.۸ میلی گرم آهن وجود دارد. می توانید از این لوبیای سفید برای تهیه یک وعده ی سریع و خوشبوی خوراک کاری یا یک سوپ دلچسب درست کنید.
بیشتر بخوانید: امگا ۳؛ بخش ضروری رژیم غذایی در طول بارداری
- دانه ی کدو تنبل
دوست دارید چیزی داشته باشید که با جویدن آن سرگرم شوید؟ بسته های چیپس را کنار بگذارید و در عوض دانه های کدو تنبل بخورید چون می توانند تا ۴.۱ میلی گرم آهن برای شما فراهم کنند. می توانید این دانه های کدو تنبل را بو داده و در جایی نگهداری کنید و هر وقت هوس کردید آن را بخورید. سرخ کردن دانه های کدو تنبل هم راه خوبی برای لذت بردن از این میان وعده است.
تمام مواد غذایی نام برده شده در بالا سرشار از آهن هستند و با مصرف آن مطمئن باشید که میزان آهن روزانه توصیه شده در دوران بارداری شما تامین خواهد شد. مصرف این غذاها به شما در جلوگیری از کمبود آهن در دوران بارداری کمک می کند.
بارداری یک تجربه ی به یاد ماندنی است، چیزی که می توانید با لبخند از آن یاد کنید. با این حال، هیچ بارداری ای نیست که چالشی به همراه نداشته باشد. کم خونی فقر آهن یکی از این چالش ها است. خبر خوب این است که این مشکل به راحتی قابل پیشگیری است و حتی زمانی که می خواهید باردار شوید هم می توانید به درمان آن بپردازید. اگر قصد دارید که باردار شوید مطمئن شوید که میزان آهن بدنتان عالی باشد. اگر هم باردار هستید، حتما در مورد خطرات با پزشک خود مشورت کنید و از آنها روشهایی برای ذخیره و تامین آهن در بدن خود بخواهید.
