سقط جنین اغلب به دلیل وجود مشکلات ژنتیکی در جنین است اما هورمون ها و یا سایر عوامل ناشناخته نیز ممکن است از دیگر علل رخداد چنین معضلی باشند. در این مطلب با تعریف و مفهوم سقط زود هنگام و دیر هنگام آشنا می شوید و در مورد نشانه های سقط جنین اطلاعاتی کسب خواهید نمود.
سقط زود هنگام چیست؟
در اصطلاح پزشکی سقط جنین به دفع ناگهانی جنین از رحم قبل از اینکه حیات پیدا کند اتلاق می شود، به عبارت دیگر پایان ناخواسته بارداری که در صورت رخداد چنین حالتی در سه ماهه اول بارداری این سقط را سقط زود هنگام می نامند.
۸۰ درصد از سقط ها در سه ماه اول بارداری رخ می دهند و سقط در هفته ۲۰ ام یک سقط دیرهنگام است. همانگونه که ذکر شد سقط جنین اغلب به دلیل وجود مشکلات ژنتیکی در جنین است، اما ممکن است هورمون ها و یا عوامل دیگر نیز دخیل باشند.
البته اغلب علت اصلی مشخص نیست. اما برخی عوامل درصد سقط را بالا می برند. از جمله این عوامل می توان به تاثیر سن و پیر بودن تخمک های مادر مسن و احتمالا اسپرم پیر پدر آنها اشاره کرد که احتمالا حاوی ناهنجاری های ژنتیکی نیز هستند. در ۴۴ سالگی ۳۳ درصد احتمال سقط وجود دارد در حالی که این درصد در بین ۲۰ ساله ها ۱۵ درصد است.
از دیگر عوامل می توان از کمبود ویتامین به خصوص اسید فولیک، زیادی و کمی غیر طبیعی وزن، استعمال دخانیات و سیگار کشیدن در بارداری، عدم تعادل و یا ناتوانی هورمون ها، پیامدهای ناهنجاریهای تیروئید درمان نشده، بیماری های انتقالی جنسی و یا مقاربتی (STD) و برخی شرایط خاص دیگر نام برد.
پرسش های مادران و پاسخ های پزشکان در مورد دلایل سقط جنین
چقدر این مساله رایج است؟
سقط جنین از جمله تبعات رایج بارداری های زودهنگام و در سنین پایین است. در این شرایط تشخیص علت و مقابله با آن سخت است. تحقیقات نشان داده است که بیش از ۴۰ درصد از اینگونه بارداری ها به سقط ختم می شوند و نیمی دیگر از آنها حتی قبل از اینکه بارداری احراز شود بنا به دلایل ناشناخته و گاهی طی یک فرآیند خونریزی در بارداری رخ می دهند. سقط ممکن است برای هر خانمی رخ دهد و در حقیقت برای بیشتر خانم ها دلیلی برای عدم ابتلا وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: بهترین سن بارداری چه سنی است؟
علائم و نشانه های سقط جنین چیست؟
نشانه های سقط جنین می تواند همه یا بخشی از علائم ذیل باشد:
- احساس گرفتگی و یا درد اغلب شدید در بخش مرکزی قسمت فوقانی شکم و یا کمر.
- خونریزی شدید واژنی که احتمالا با لخته و یا بافت همراه است، چیزی شبیه به پریود و قاعدگی.
- لکه های روشن که تا ۳ روز دیده شود.
- کاهش ناگهانی در علائم بارداری مانند حساسیت سینه ها و حالت تهوع.
شما و پزشکتان چه کاری می توانید انجام دهید؟
البته قابل ذکر است که همه خونریزی ها و لکه بینی ها از نشانه های سقط جنین نیست. در حقیقت عوامل زیادی می توانند باعث خونریزی شوند. در صورتی که از خونریزی و یا وجود لکه آگاه شدید با پزشک خود تماس بگیرید. در صورتی که او وجود خونریزی را تشخیص دهد، احتمالا سونوگرافی را نیز تجویز می کند.
در صورتی که هنوز بارداری ادامه دارد و یا به عبارت دیگر ضربان قلب از طریق سونوگرافی شنیده می شود، پزشک ممکن است به شما استراحت مطلق موقتی دهد و طی این دوران میزان هورمون های شما را کنترل کند. در شرایطی که شما در ماه های اول بارداری قرار داشته باشید بالا رفتن میزان HCG علامت خوبی است و خونریزی نیز خود به خود قطع می گردد.
در صورتی که پزشک شما تشخیص دهد که دهانه رحم شما گشاد شده و یا هیچ ضربان قلبی از طریق سونوگرافی شنیده نشود، در این شرایط به نظر می رسد که سقط جنین رخ داده و یا اینکه در حال رخ دادن است. در این موارد متاسفانه هیچ کاری برای جلوگیری از وقوع این پدیده نمی توان انجام داد. اگر به دلیل گرفتگی درد زیادی را متحمل می شوید ممکن است پزشک شما برایتان استفاده از آرامبخش را توصیه کند. در صورتی که حس می کنید که به مسکن نیاز دارید خودتان هم می توانید از پزشک بخواهید که برایتان تجویز کند.
آیا می توان از وقوع چنین مساله ای جلوگیری نمود؟
بیشتر سقط ها در نتیجه وجود نقصی در جنین است که نمی توان از آن جلوگیری کرد. در اینجا روش هایی را می توانید بکار گیرید که احتمال بروز سقط را کم میکند:
۱٫قبل از بارداری شرایط حاد را کنترل کنید.
۲٫دقت داشته باشید که مکمل های پیش زادی را روزانه مصرف نمایید که از جمله این مواد می توان به اسید فولیک یا ویتامین B اشاره نمود. تحقیقات جدید نشان داده است که برخی خانم ها به دلیل فقدان اسید فولیک و یا ویتامین B12 در بارداری یا حفظ جنین مشکل دارند. این خانم ها وقتی از مکمل استفاده کنند قادر خواهند بود که باردار شوند و این بارداری را حفظ نمایند.
۳٫سعی کنید وزن خود را قبل از اینکه باردار شوید به حد ایده ال نزدیک کنید. بیش از حد سنگین وزن بودن و یا خیلی کم وزن بودن خطرات بارداری را بالا می برد.
۴٫انجام دادن سوء رفتارهایی مانند مصرف الکل در بارداری و یا سیگار کشیدن خطر سقط را بالا می برد.
۵٫در هنگام مصرف دارو دقت کافی داشته باشید. تنها داروهایی را مصرف کنید که تایید شده و مناسب شما هستند و توسط پزشکی که می داند شما باردار هستید برایتان تجویز شده اند. از مصرف داروهای خطرناک در دوره بارداری اجتناب نمایید.
۶٫از روش هایی مانند STD برای جلوگیری از عفونت استفاده کنید.
۷٫در صورتی که سابقه دو سقط یا بیشتر را داشته اید می توانید آزمایش هایی را انجام دهید که علت وقوع این سقط ها را کشف کنند و از بروز چنین مساله ای در آینده جلوگیری کنید.
سقط دیر هنگام به چه سقطی گفته می شود؟
هر نوع دفع ناگهانی جنین در حد فاصل اواخر سه ماه اول تا هفته ۲۰ ام یک سقط دیر هنگام است. پس از هفته ۲۰ از دست دادن کودک در رحم دیگر سقط تلقی نشده و آن را زایمان یک کودک مرده می نامند. عوامل سقط دیر هنگام به وضعیت سلامتی مادر، وضعیت رحم و دهانه آن، عکس العمل جنین به داروهای خاص و یا مواد سمی و یا مشکلات دیگر جفت بستگی دارد.
– چقدر این مسئله شایع است؟ سقط دیرهنگام از هر ۱۰۰۰ نفر فقط در یک نفر رخ می دهد.
– علائم و نشانه های سقط جنین دیر هنگام چیست؟ پس از سه ماه اول بارداری ترشح صورتی رنگ که به مدت چند روز ادامه دارد و یا ترشح قهوه ای رنگ چند هفته ای ممکن است از نشانه های سقط جنین دیرهنگام باشد. خونریزی شدید بخصوص زمانی که با گرفتگی همراه است، اغلب به این معناست که سقط غیرقابل اجتناب است به خصوص اگر دهانه رحم باز شده باشد. همچنین ممکن است علت خونریزی های شدید چیزهایی مانند جفت و یا پارگی رحم و یا زایمان زود هنگام باشد.
– چه کاری از دست شما و پزشکتان بر می آید؟ در صورتی که لکه بینی قهوه ای و صورتی رنگ دارید با پزشک خود مشورت نمایید. او ممکن است خونریزی را ارزیابی کند. دکتر برای این کار احتمالا دهانه رحم شما را سونوگرافی می کند و حتی ممکن است استراحت مطلق را برای شما تجویز نماید. در صورتی که لکه بینی متوقف شد احتمالا سقط و یا خطر آن منتفی است. گاهی اوقات لکه بینی با مقاربت جنسی و یا آزمایش های داخلی شدیدتر می شود و بعضا فعالیت های روزمره نیز میتواند باعث آن شود.
در صورتی که دهانه رحمتان شروع به بسته شدن نموده و شما هیچ گونه خونریزی دردناکی نداشتید احتمال بروز سقط دیر هنگام وجود نخواهد داشت. در صورتی که در فاصله چند ماه مانده به زایمان خونریزی های شدید و یا گرفتگی های دردناکی دارید که از علائم سقط جنین است، نگران نباشید. در صورت نیاز پزشک شما را در بیمارستان بستری نموده و کارهای لازم را انجام خواهد داد. انجام روش های D-C در باقیمانده دوره بارداری مناسب و خوب است.
آیا این نوع سقط قابل جلوگیری است؟ زمانی که سقط دیرهنگام رخ می دهد، جلوگیری از آن ممکن نیست. اما اگر علت آن مشخص شود می توان از تکرار چنین فاجعه غم انگیزی جلوگیری کرد. اگر نامناسب بودن دهانه رحم علت سقط قبلی بوده است در بارداری بعد با احاطه کردن یک بخش با حلقه یا گره و یا عمل سرکلاژ می توان از وقوع سقط جلوگیری نمود.
اگر دهانه رحم شروع به باز شدن کند و بیماری های مزمنی مانند دیابت، فشارخون و یا مشکلات تیروئید علت بروز همچنین موردی باشد، قبل از بارداری مجدد می شود شرایط را تحت کنترل داشت و از عفونت های شدید جلوگیری کرده و یا آن را به کلی درمان نمود. شکل نامناسب رحم و یا هر چیزی که رشد را تخریب کرده یا باعث رشد تومور شود با عمل جراحی نیز قابلی درمان است. مشکل وجود پادتن ها که باعث تورم جفت و یا لخته شدن میشوند، با مصرف کمی آسپرین و یا تزریق هپارین در بارداری بعدی مرتفع می شود.
