حمام کردن برای برخی از کودکان، بسیار خوشایند است. درحالی که برای عده‌ای از آن‌ها و درنتیجه والدینشان، در اغلب اوقات، گرفتاری بزرگی محسوب می‌شود. کودکان خردسال ممکن است به علت ترس از رفتن صابون در چشم‌هایشان یا لغزیدن به داخل چاه حمام، از حمام رفتن یا شستن موهایشان تنفر داشته باشند.
کودکان بزرگ‌تر، گاهی فکر می‌کنند که نیازی به حمام کردن ندارند یا مایل نیستند مشغولیت‌هایشان را به این منظور قطع کنند. درهرصورت می‌توانید به کودکتان کمک کنید تا از حمام کردن لذت ببرد یا دست‌کم بدون نق زدن، آن را بپذیرد. حمام کردن را دلپذیر سازید.
- دست های سرد، هوای سرد و یک مادر عصبی یا دستپاچه، احساس امنیت را از کودک سلب می‌کند. بکوشید، حمام کردن را فعالیتی شادی بخش و جزئی از فعالیت های روزانه قرار دهید.
- به کودک آرامش دهید. بیشتر متخصصانِ کودک به شما می‌گویند که شیرخواران به حمام روزانه نیازی ندارند؛ ولی این کودکان به عشق ورزیدن و آرامش یافتن در کنار مادر، پدر یا کسی که دوستشان داشته باشد، نیازمندند. حمام می‌تواند یکی از موقعیت‌های مناسب بدین منظور و همچنین، یک شاخص مهم از پاکیزگی در خانه باشد.
بیشتر بخوانید: نکاتی درباره حمام کردن نوزاد
- به کودک احساس امنیت دهید. اگر روش حمام کردن نوزاد خود را نمی‌دانید، بکوشید از دیگران در این کار کمک بگیرید. ابتدا می‌توانید با یک عروسک تمرین کنید. به پیشنهادهای افراد باتجربه‌تر گوش فرا دهید، تا به‌تدریج در زمرۀ یکی از آن‌ها درآیید. اگر اعتمادبه‌نفس داشته باشید، در زمان استحمام هم شما و هم کودکتان، از امنیت بیشتری برخوردار خواهید بود. به‌آرامی برای نوزاد یا کودک خردسال خود آواز بخوانید. با او صحبت کنید و او را تشویق کنید تا آب‌بازی کنید و اوقات خوبی داشته باشد.
- به او اطمینان دهید که حمام کردن کار آسانی است. کودکان خردسال در اولین تجربه‌هایشان ترجیح می‌دهند در یک وان یا لگن کوچک حمام کنند. یک حوله در کف این لگن بیندازید و در حال شستن کودک، رویش را به‌طرف خود بگیرید. افزایش لذت حمام رفتن برای کودکان همیشه قبل از قرار دادن کودک در وان، درجه حرارت آب را بیازمایید. مطمئن شوید که در هوای حمام به‌اندازۀ کافی گرم باشد. از صابون و شامپوی مخصوص بچه‌ها که چشم‌ها را نمی‌سوزاند و از لیف‌هایی نرم استفاده کنید. شیرهای آب را طوری ببندید که کودک نتواند آن‌ها را باز کند و درنهایت کودک را با یک حولۀ بزرگ خشک‌کنید.
- خواسته‌های کودک را تشخیص دهید. گاهی تشخیص خواسته‌های کودک، راهی آسان برای علاقه‌مند کردن او به استحمام است. اگر کودک می‌خواهد خودش حمام کند، به او اجازۀ این کار را بدهید. اسباب‌بازی‌های موردعلاقه‌اش را به او بدهید، ولی در مورد رفتن صابون به چشم‌هایش بسیار مراقب باشید. دمای آب را متناسب با خواستۀ کودک تنظیم کنید. وان حمام را تا آنجا که می‌خواهد پرکنید. به‌عبارت‌دیگر به کودک اجازه دهید حرفی برای گفتن داشته باشد، تا حمام کردن برایش یک فعالیت طاقت‌فرسا محسوب نشود. استقلال‌طلبی را در کودک پرورش دهید. به‌محض آنکه کودک توانست به‌تنهایی در وان بنشیند، وقت آن رسیده است که به‌سوی کسب استقلال گام بردارد. به علت این پیشرفت کودک را تحسین کنید.
- حمام رفتن را برای کودک نشاط‌آور کنید. حمام رفتن را به‌صورت فرصتی برای بازی و تفریح او درآورید، نه صرفاً عملی برای زدودن آلودگی‌ها. می‌توانید برای بازی کردن چند بطری خالی به او بدهید یا برایش آواز بخوانید. در همین زمان به او بیاموزید که چگونه خود را بشوید. اگر به‌اندازۀ کافی بزرگ بود، اجازه دهید در شستن موهایش همکاری کند. برای مثال، می‌تواند خودش روی موهایش شامپو بریزد. برای شوخی، کمی آب به صورتش بپاشید. این کار بعدها او را برای آموختن شنا آماده‌تر خواهد کرد.
- به استقلال و حس موجودیت در حال رشد او احترام بگذارید. کودکان بزرگ‌تر باید در مورد بخش‌های خاص بدن خود نیز مطالبی بیاموزند. وقتی کودک شما به‌قدر کافی رشد کرد، به او یاد دهید تا این بخش‌های خاص را همانند سایر بخش‌های عادی بدن خود بشوید. اگر یک کودک بزرگ‌تر مایل است بدون حضور دیگران این کار را بکند، به خواست او احترام بگذارید. در این موارد بهتر است مادرها به دخترها کمک کنند و پدرها به پسرها.
- اجازه دهید کودک در انجام کارها احساس مسئولیت کند. در صورت امکان، او را تشویق کنید که دربارۀ شست‌وشوی خودش، احساس مسئولیت کند. در مورد کودک خردسال در کنار وان بنشینید و با او صحبت کنید. سن مشخصی برای اینکه بتوان آن‌ها را در وان تنها گذاشت، وجود ندارد. باید وضعیت نشستن، تعادل و احتیاط او را بسنجید. وقتی مطمئن شدید که توانایی و آمادگی آن را دارد، می‌توانید برای چند دقیقه او را ترک کنید؛ ولی جایی باشید که بتوانید صدایش را بشنوید.
- فرق پاکیزگی و آلودگی را به کودک بیاموزید. کودکان در هر سن و سالی که باشند، به‌اندازۀ والدینشان به پاکیزگی اهمیت نمی‌دهند. بکوشید با نشان دادن آب‌صابونی که از بدنشان شسته می‌شود، آن‌ها را متوجۀ برطرف شدن آلودگی‌ها کنید. حمام کردن را به‌صورت کار معمول درآورید. در اغلب موارد، علت بیزاری کودکان از حمام رفتن، این است که مجبور می‌شوند یکی از فعالیت‌های موردعلاقۀ خود را قطع کنند. پس در این هنگام سعی می‌کنند راهی برای خودداری از آن بیابند. اگر بتوانید حمام رفتن را در خانه به‌صورت یکی از اعمال عادی و اجتناب‌ناپذیر درآورید، کودک می‌آموزد که درهرصورت، نمی‌تواند از آن فرار کند.
- حمام کردن را به‌صورت یک قانون دربیاورید. اگر حمام کردن و شستشوی منظم موها را به‌صورت یکی از جریانات عادی زندگی درآورید، کودک انتخاب دیگری نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: آموزش تصویری استحمام نوزاد در ۹ مرحله
- یک برنامه بنویسید. زمان استحمام را در یک زمان مناسبِ روز قرار دهید تا در حدِ امکان، با سایر فعالیت‌ها تداخل نداشته باشد و در ضمن، به‌عنوان جزئی از برنامۀ روزمره، انجام آن ضروری باشد. وقتی زمان انجام آن تعیین شد، دیگر تماشای تلویزیون ، صحبت کردن با تلفن و بازی کردن ممنوع است. وقت، وقتِ حمام کردن است. اگر لازم است تغییراتی در زمان انجام گیرد، آن را پیشاپیش انجام دهید.
- از یک تایمر استفاده کنید. اجازه دهید کودک مدت حمام کردن را حدس بزند و سپس خودش آن را با یک تایمر اندازه بگیرد. کودکان کوچک‌تر معمولاً از کوتاه بودن این زمان متعجب می‌شوند. در مورد کودکان بزرگ‌تر که محاسن حمام کردن را می‌دانند، این زمان باوجوداینکه برای تمیز شدن کافی است، آن‌قدر طولانی نیست که موجب خستگی آن‌ها شود.
