جانی روداری (ایتالیایی: Gianni Rodari ۲۳ اکتبر ۱۹۲۰ – ۱۴ آوریل ۱۹۸۰) نویسنده و روزنامه نگار ایتالیایی بود که بیشتر به خاطر کتابهای کودکانش مشهور است، از جمله ماجراهای چیپولینو. او در سال ۱۹۷۰ به خاطر مشارکت پایدارش به عنوان نویسنده کودک مدال دوسالانه هانس کریستین آندرسن را دریافت کرد و بسیاری او را مهمترین نویسنده کودک ایتالیایی قرن بیستم به شمار می آورند. کتاب های او به زبان های مختلف ترجمه شده اند.
زندگینامه
جیانی روداری که بیشتر او را با نام جانی روداری می شناسند شاعر، روزنامه نگار و یکی از بزرگترین نویسندگان کودکان و نوجوان ایتالیا است و کتاب هایش به زبان های بسیاری ترجمه شده است. ماجراهای پیازچه، کیک آسمانی، بنفشه ای در قطب، دختری که نمی خواست بزرگ شود، از جمله آثار اوست.
جانی روداری در ۱۹۲۰ در دهکده ای در شمال ایتالیا به دنیا آمد و در همان جوانی با ادبیات و دنیای قصه نویسی آشنا شد و در ۱۹۵۱ به انتشار دو کتاب با عنوانهای «ترانه های کودکانه» و «ماجراهای پیاز کوچولو» دست زد و یک سال بعد هم ازدواج کرد که ثمره این ازدواج تولد دخترش در ۱۹۵۷ بود که نامش را پائولا گذاشت. در همین سال بود که در آزمون روزنامه نگاری حرفه ای پذیرفته شد اما سرانجام تصمیمی گرفت که زندگی اش را به راهی دیگر کشاند. او کار کردن به عنوان نویسنده کودک را به حرفۀ روزنامه نگاری ترجیح داد.
جانی روداری یگانه نویسنده ایتالیایی است که توانست در ۱۹۷۰ جایزه ادبی «هانس کریستین آندرسن» (معروف به نوبل کوچک) را از آن خود کند. روداری در ۱۵ آوریل ۱۹۸۰ درگذشت. بچه هایی که او را از طریق آثارش می شناختند و بسیار دوستش داشتند، دور تابوتش حلقه زدند و تکه کاغذهایی را که در آنها جملاتی برای روداری نوشته بودند و یا نقاشی هایشان را روی تابوت روداری گذاشتند.
آثار
شاید مشهورترین داستان او ماجراهای چیپولینو باشد. داستان چیپولینو به اندازه کافی محبوب بود تا یک باله در اتحاد جماهیر شوروی بر اساس آن در سال ۱۹۷۳ تشکیل شده اجرا شود. چیپولینو یا پیاز کوچک، رفتارهای با رفتارهای ناعادلانه شاهزاده لیمو و گوجه فرنگی در حق همشهریان گیاهی اش در باغ پادشاهی مبارزه می کند. موضوع اصلی داستان “مبارزه طبقه پایین و قدرتمند، خوب در برابر بد” و اهمیت دوستی در مواجهه با مشکلات است.
تا کنون از «جانی روداری» آثار بسیاری به فارسی ترجمه و چاپ شده است که عبارتند از:
– “کیک آسمانی” پیروز ملکی، امیرکبیر (چاپ این کتاب تمام شده)
– “داستان های تلفنی” مسعود جواهری، آهنگی دیگر –
– “بنفشه ای در قطب” فرشته ساری، چشمه، چاپ دوم ۱۳۸۴
– “دختری که نمی خواست بزرگ شود” مهناز صدری، زمان –
– “همه چیز با یک تمساح شروع شد”، منوچهر صادق خانجانی، سروش، چاپ اول ۱۳۸۶
– “ماجراهای چیپولینو” آبتین گلکار، چشمه، چاپ اول ۱۳۸۹
– “ماجراهای پیازچه” مرضیه شجاعی دیندارلو، نشر شهر (از متن ایتالیایی)
– “داستانک های آلیس” منوچهر صادق خانجانی، سروش، چاپ اول ۱۳۸۸
– “جیب در تلویزیون و داستان های کرات دیگر” مسعود جواهر چینی جان نقد افکار –
– “کشور دروغگوها”، مهناز صدری، آفرینگان
– “جلسومینو در سرزمین دروغگوها”، آندرانیک خچومیان، افراز، چاپ اول ۱۳۹۲
– “قصه هایی برای یک لبخند”، مرضیه شجاعی دیندارلو، سروش، چاپ اول ۱۳۹۲
– “قصه ها و افسانه ها”، مرضیه شجاعی دیندارلو، سروش چاپ اول ۱۳۹۲
– “نقاش”، فاطمه کاوندی، کتاب خروس
– “ماجراهای پینوکیو آدمک چوبی”، جعفر ابراهیمی، قدیانی، ۱۳۹۵
– “قصه ها و داستان های جانی رداری”، مهناز صدری، ثالث، ۱۳۹۵
– “جوجه اردک زشت”، مهناز صدری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان، ۱۳۸۹
– “جادوگر بیکار: قصه هایی با سه پایان”، مهناز صدری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۸۹
همچنین ۱۰ اثر زیر از «جانی رُوداری» به سرپرستی غلامرضا امامی منتشر شده است:
– “داستانهای ماشین تحریر”، ابواحسن حاتمی قطره
– “داستانهای مارکو و میکرو”، ابواحسن حاتمی قطره
– “آواره های کوچک”، منوچهر صادق خانجانی قطره
– “داستانهایی برای سرگرمی” چنگیز داور پناه قطره
– “بارُون لامبرتو، دو چهره داشت” غلامرضا امامی قطره در دست چاپ
– “یاس در سرزمین دروغگوها”، محبوبه خدایی قطره در دست چاپ
– “زوبین لاجوردی”، محبوبه خدایی قطره در دست ترجمه
جانی رُوداری در اغلب آثارش نیمی از کتاب را به دخترش «پائولا» و نیمی دیگر را به تمام بچه های دنیا تقدیم می کرد.
