یکی از مسائلی که در زمینه توجه به کودک، اغلب مورد سوال و دغدغه واقع می شود این است که آیا توجه بیش از حد به کودک می تواند تاثیر مخرب و معکوس داشته باشد یا خیر؟! آیا این توجهات کودک را لوس می کند؟! آیا این نوع رفتار منجر به به سوءرفتار و تخطی کودک می شود؟ مخصوصاٌ اگر کل خانه برای توجه به کودک همراه شده باشند.
راه های زیادی برای سنجش عملکرد والدین وجود دارد. در واقع کودک نشانه هایی از خود بروز می دهد که والدین را در ارزیابی رویه ای که برای تربیت کودک در نظر گرفته اند، کمک و هدایت می کند. بخش مشکل کار، اینجاست که والدینی که به این نوع رفتار مخرب عادت کرده اند، بعد از ارزیابی و پی بردن به رفتار اشتباهشان، باید تلاش کنند به مرور زمان تغییرات مناسبی را در اعمال و رفتارهای خود انجام دهند.
موارد زیر فقط برای کمک به والدین در مقایسه های آماری کارها و نتایجشان ذکر شده است، اما ممکن است توصیه و تجویز پزشک برای نیازهای خاص هر کودک به گونه ای دیگر باشد.
موارد زیر از مصادیق توجه زیاد هستند:
وقتی اجازه تجربه شکست را به آنها نمی دهید
آثار سوء این مورد، در مراحل اولیه رشد کودک آشکار نیست، اما همانطور که آنها شروع به یادگیری مهارت های بیشتری می کنند، نمایان خواهند شد. اگر شما همواره تلاش کنید تا هر چیزی را که آنها می خواهند به آنها بدهید، آنها یاد نمی گیرند که این کار را چگونه باید خودشان انجام دهند. شما باید برای آنها یک محیط آموزشی همراه با امکان آزمون و خطا فراهم کنید و اجازه بدهید گاهی کمی مزه شکست را نیز بچشند.
بیشتر بخوانید: توجه بیش از حد به کودک نوپا عوارض جدی به دنبال دارد
بدانید که تا وقتی که به اصطلاح عامیانه “خراب کاری” نکنند، هیچ مهارتی عایدشان نخواهد شد. سعی و خطا یکی از ابزارهای مهمی است که ما در ابزارهای تربیت فرزند و برای رشد بچه ها در اختیار داریم.
واضح است که گاهی انجام کار توسط خودمان، بسیار ساده تر از انجام آن کار توسط کودک است، اما یادتان باشد که بین دادن فضای تجربه به کودکان و غفلت از آن، نتایج بسیار متفاوتی وجود خواهد داشت. لذا جایگاه مهم شناسایی استعداد و البته نیازهای کودک خود را درک نموده و این توانمندیها را در آنها شکوفا کنید.
وقتی مداخله شما در پیشرفت حاصل از اقدامات کودک پر رنگ باشد
همه ما می دانیم مادران در همه مراحل رشد کودکشان تلاش می کنند تا بر روی دستاوردهای فرزندانشان تاثیر مثبت بگذارند. تلاش برای برنده کردن کودک در یک مسابقه، نقطه عطف این ماجراست. هنگامی که یک مادر در کسب این دستاورد ها سهمی بیش از حد بزرگ دارد، می تواند بیش از توجه به خود او، نشانه ای از تمرکز زیاد روی آنچه که کودک انجام می دهد باشد.
هرچند هیچ محدودیتی در تشویق کودک برای هر مهارت فوق العاده ای که در زندگی کسب می کند وجود ندارد، اما با وجود مداخله زیاد این یک پیشرفت واقعی نیست. بنابراین عجول نباشید و سعی کنید به جای مداخله مستقیم در کار، نقش سرپرست و ناظر کار را بر عهده بگیرید. این کار شاید در اوایل کمی مشکل باشد، اما نقش خود را به شکلی سازنده ایفا کنید و در بهبود و تقویت عملکردتان به این لحاظ کوشا باشید.
وقتی کودکتان را مدام امر و نهی می کنید
این مورد یکی از بدترین کارهایی است که برای یک کودک می توان انجام داد، مخصوصاً زمانی که با کودکتان در محل کار و یا دورهمی های خانوادگی هستید. لازم نیست در چنین اماکنی دائماً حواستان به کودکتان باشد و بگویید که باید چه کار کنند و یا چه عملی انجام ندهد. هنگامی که کودک شما در مرکز توجه قرار بگیرد سعی می کند همواره این تمرکز را روی خودش حفظ کند و این همیشه مثبت نیست زیرا آنها ممکن است تفاوت بین توجه “خوب” و “بد” را درک نکنند. این اتفاق ممکن است آنها را به یک آینده ناخوشایند سوق دهد، زمانی که هیچ کس دیگری، علاقه مند به مشارکت با آنها نیست.
وقتی شما با همسرتان، تنهایی وقت نمی گذرانید
البته این مورد بدان معنا نیست که شما حتماً با همسرتان باید به تعطیلات آخر هفته یا مسافرت بروید، بلکه می تواند در زمان خواب یا حتی دقایقی گذاشتن نوزاد در رختخواب خودش باشد. مصاحبت با همسرتان حتی در این زمانهای کوتاه امکان پذیر است و شما را شارژ خواهد کرد. این نوع از مصاحبتها برای حفظ رویه زناشویی نیز بسیار مهم است، زیرا غفلت از آن می تواند به جدایی ذهنی و عاطفی بینجامد.
بیشتر بخوانید: نحوه تشخیص اختلال کم توجهی – بیش فعالی در سنین مختلف
هرچند رویه جدا شدن یک شبه اتفاق نمی افتد، اما بعد از ماه ها رسیدگی به نوزاد و کنار گذاشتن لحظات زناشویی، امکان پذیر است. شکی نیست که این فرآیند مخصوصاً در دوران شیردهی سخت است، زیرا نیاز کودکان به شما بیشتر است، اما اگر در ارتباطتان با همسرتان دچار اختلال شده اید، یقین داشته باشید که مهمترین دلیلش توجه افراطی به کودکتان است. ضمن این که آموزش رفتار صحیح به کودک از همین سن بسیار مهم است و آنها از شما نحوه برخورد صحیح با شریک زندگی آینده شان را خواهند آموخت.
وقتی مدام در حال خرید هستید
از آنجایی که امروزه همه چیزهایی که در حال حاضر برای مراقبت از کودک لازم است، در دسترس می باشدلازم است دائما به خودتان یادآوری کنید که آنها واقعاً به همه چیزهایی که در ذهن شماست، نیاز ندارند. شما می توانید با موارد خیلی کمتر نیز همیشه بهترینها را به فرزندتان ارائه دهید.
البته این بدان معنا نیست که دستیابی به ابزارهایی که تربیت را ساده تر می کند بد است، اما از تلاش بیش از حد برای خرید اسباب بازی ها و اشیاء برای کودک خود بپرهیزید، زیرا همانطور که کودکان رشد می کنند، ترک این عادت برایتان سخت تر و سخت تر می شود.
تلاش برای تهیه همه چیزهای لوکس تبعات بدی برای کودک خواهد داشت. یکی از آنها این است که احساس محبت شما به او برایش جنبه شرطی پیدا می کند و با دریافت کالاهای پرارزش مادی معنا می شود. ارزش یک شخص نباید در گرو چیزهایی که دریافت می کند، تلقی شود. تبیین این ارزشها یکی از دشوارترین مراحلی است که در روند تربیت فرزندتان پیش رو خواهید داشت.
وقتی شما مدام در حال پیش بینی و پیشگیری از ناراحتی و اتفاقات هستید
برخی زمانها ما فقط باید با انجام دادن، چیزی را یاد بگیریم، البته ترجیحاً در یک محیط امن. به عنوان مثال وقتی یک کودک نوپا در پروسه یادگیری چگونگی تعامل با محیط اطراف خود است، خطرات زیادی وجود دارد. درب می تواند بر روی انگشتان او بسته شود، کمد می تواند روی آنها بیفتد و پله ها هم که هستند. شما می توانید در مورد این خطرات با آنها صحبت کنید، اما برخی از مواقع باید اثر وضعی کار را حس کنند تا بتوانند از آن اجتناب کنند.
اینکه انگشتان کوچک فرزندتان آسیب ببیند حتی با اینکه کنار او خواهید بود تا آنها را التیام دهید، برایتان لحظه سختی خواهد بود. کسب بعضی تجربیات سخت و گران است، اما رسم زندگی همین است. تلاش خود را برای کاهش آسیبهای جدی انجام دهید، اما بدانید هر اقدامی هم که انجام دهید، باز هم ما در گستره وسیعی از غفلت و اتفاقات در کمین، قرار خواهیم داشت. بنابراین باید برخوردی منطقی با این اتفاقات داشته باشید.
بیشتر بخوانید: موثرترین روش در برابر رفتارهای ناشایست کودک بی توجهی است
وقتی شما خودتان احساس ناراحتی یا کمبود می کنید
اگر احساس ناراحتی و ناخوشایندی متداوم داشته باشید، می تواند دلایل زیادی داشته باشد. اولین چیزی که باید بررسی کنید این است که آیا از افسردگی پس از زایمان رنج می برید یا خیر، زیرا این مورد می تواند تغییر زیادی در خلق و خو و احساسات شما ایجاد کند. اگر متوجه شدید که دلیل اصلی آن، این بیماری نیست، احتمالاً به فرزندتان بیش از حد بها داده و مراقبت از خودتان را فراموش کرده اید. حال زمانی است که شما باید اقداماتی حیاتی انجام دهید و از دوست خود دو ساعت کمک بخواهید.
خواهش از مادربزرگ برای گرفتن نوزاد و دراز کشیدن شما برای کمی استراحت، هیچ شرمندگی ای به همراه نخواهد داشت. نگرش خود را برای مدتی تغییر دهید، به سینما یا استخر بروید و یا هر سرگرمی دیگر را امتحان کرده و یا از سر بگیرید. این یک مورد حیاتی است که خودتان را شارژ کنید و بدانید که پدر یا مادر بودن مانند یک دوی سرعت نیست، بلکه یک ماراتن است!
وقتی برنامه خواب کودک یا خودتان مختل می شود
البته هدف از اشاره به این مورد، تمرین آموزش خواب نیست، اما یکی از چیزهایی که باید در ذهن داشته باشید این است که اگر کودک خود را هرگز از آغوشتان روی زمین یا تخت نگذارید، ممکن است کودک برای خوابیدن در جایی به جز آغوش شما مشکل پیدا کند. بنابراین بهتر است کمی تمرین کنید تا این احتمال را از بین ببرید. اگر اختلالی در حالت خواب کودک مشاهده می کنید، ممکن است بیشتر به این دلیل باشد که آنها به نوع خاصی از خواب عادت دارند.
در مورد خودتان نیز نگرانی بیش از حد در رسیدگی به نوزاد، ممکن است اجازه ندهد که بخوابید. مطمئناً این کمبود، تبعات زیادی به لحاظ تغییر رفتار به دنبال خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: کمبود محبت و فاز احساسی شدید در کودک معتاد به توجه
هر تغییراتی حس کردید، یک بهانه و فرصت خوب برای بررسی نحوه عملکردتان در خانواده است. ببینید که آیا نقشتان کماکان در کل خانه پررنگ است یا صرفاً تبدیل به مادر کودکتان شده اید؟
وقتی فرزندتان را از رویارویی با احساسات شدید برحذر می دارید
اینکه برخی فیلم های کودکان با پایانی شاد و برخی با پایانی غم انگیز همراهند، هدف خاصی را دنبال می کند و آن این است که هر دوی این احساسات، تجربه هایی ملموس در زندگی هستند و انسان ها با آنها مواجه می شوند. اگر کودک در حین رشد در معرض بسیاری از احساسات موجود در اطرافش قرار بگیرد، به کنار آمدن با آنها در سنین بالاتر نیز عادت خواهد کرد.
جهان برای ما تغییر نخواهد کرد و این ما هستیم که باید به نوعی با آن سازگار شویم. دیدن گریه و یا کمی خشم ناشی از اشتباهات، برای کودک هیچ مشکلی ندارد و بدیهی است که شما نباید مخرب رشد عاطفی آنها باشید. شما همچنین باید شاد بودن را نیز به آنها نشان دهید آموزش همه احساسات لازم، تضمین می کند که سیر تکامل او آغاز شده است و زمانی که لازم است، ایجاد می شود.
وقتی شما ارتباط عاطفی کنترل نشده و بیش از حدی با کودکتان دارید
وقتی شما تمام اسرار خود را به فرزندتان گفته و کمتر آنها را به دوستان یا همسر خود ابراز می کنید، کار صحیحی انجام نمی دهید. اینگونه شما در عمل، فرزندتان را تبدیل به دوست خود کرده اید، در حالیکه هرچند حتی اگر با لبخند و پذیرش آنان احساس خوبی پیدا کنید اما دادن چنین نقشی به آنان کلاً اشتباه است.
این بزرگترها هستند که می توانند در مواقعی که فشار روحی دارید، کمکتان کنند. مهم است به یاد داشته باشید که آنها سن کمی دارند. آنها بهترین دوست شما یا پرکننده خلاهای شما نیستند. هرگز اجازه ندهید کودک شما به منظور صرفاً همراهی شما متولد شود. شما باید توجه خود را به روابط بیرون از نقش مادری تان نیز معطوف کنید و خیلی خوب و مهم است که این کار را حتماً انجام دهید!
موفق باشید…
