بحث علمی بر سر افزایش توانایی های ادراکی در اثر تحصیلات موضوع تازه ای نیست. اما فهمیدن اینکه دقیقا چه مدت تحصیلات به عنوان هوش در فرد ظاهر می شود یک چالش پیچیده است.
یک دلیل قابل قبول برای باهوش تر بودن افراد تحصیل کرده این است که این افراد زمان بیشتری را برای تحصیل صرف می کنند. هرکس بخواهد از تأثیر هرسال تحصیل بیشتر بر ادراک افراد مطمئن شود باید برای اثبات آن راهی پیدا کند.
آیا آی کیو قابل افزایش است؟
یک فراتحلیل جدید، نتایج حاصل از ۲۸ بررسی مختلف را که همه آنها در رابطه با حل این مسئله انجام شده بودند، ترکیب کرده است. بر اساس این اطلاعات که از ششصد هزار شرکت کننده جمع آوری شده بود، روانشناسان Stuart Ritchie و Elliot Tucker-Drob به تقریب مناسبی دست یافتند که نشان می داد هر سال تحصیل بیشتر شرکت کنندگان، ضریب IQ آنها را به طور میانگین بین ۱ تا ۵ واحد افزایش داده.
البته درک این نتایج به اطلاعات بیشتری نیاز دارد. روانشناس Richard Haier، پروفسور افتخاری از دانشگاه کالیفرنیا در Irvine، می گوید: این یک تحلیل آماری بسیار پیچیده است. و هیچ شکی ندارم که سوء برداشت های زیادی در مورد آن به وجود خواهد آمد.
اولا تخمین میزان افزایش هوش و ضریب IQ به نوع بررسی بستگی دارد. در تحلیل آنها- اولین تحلیلی که داده های عددی در این پرسش ارائه کرده- آقای ریچی، فوق دکترای دانشگاه Edinburgh و آقای Tucker-Drob، استادیار دانشگاه تگزاس در Austin، سه نوع مطالعه ی مختلف را بررسی کرده اند و از هرکدام تخمین متفاوتی به دست آورده اند. این مطالعات شامل موارد زیر بودند:
– آزمون های ادراکی قبل از تغییر مرتبه ی تحصیلی شرکت کنندگان برگزار شد. و یک آزمون پس از آن، حتی چندین سال بعد.
– یک تغییر قانون مثل حداقل سطح تحصیلات اجباری باعث شد تا دانش آموزان برای مدت بیشتری به تحصیل مشغول باشند.
– دانش آموزانی که در سنین بالاتر شروع به تحصیل کردند با دانش آموزانی که به موقع تحصیل کردند، مقایسه شدند.
بیشتر بخوانید: کم کاری تیروئید در نوزادان، لطفا جدی بگیرید
دکتر ریچی می گوید: همه ی آنها از یک نوع سنجش ادراکی برای سنجش میزان دایره لغات، حافظه و استدلال شفاهی و غیرشفاهی و توانایی های دیگر استفاده کردند. و نتایج حاصل از همه ی این ها با هم ترکیب شد. این مطالعات روی تحصیلات در سنین بالاتر از ۶ سال متمرکز بود. هر سه روش مطالعه به افزایش تقریبی یک، دو و پنج واحد ضریب IQ به ازای هر سال تحصیل بیشتر انجامید.
دکتر هایر- ویراستار نشریه ی Intelligence، می گوید: نتایج واقعا بحث برانگیز نیستند. این مطالعه تنها موضوعی را که سال ها بر سر آن شک و تردید وجود داشت ثبت کرده است.
چگونه تحصیلات بر افزایش هوش تاثیر می گذارد؟
مشخص نیست که چطور تحصیلات بر افزایش ضریب IQ مؤثر است یا اینکه اصلا تأثیر تحصیلات با یک سال تحصیل به وجود می آید یا خیر.(پس فکر نکنید یک دوره ی چهار ساله ی کارشناسی، ضریب IQ شما را ۲۰ واحد افزایش می دهد!). دکتر هایر میگوید: به علاوه IQ و هوش عمومی دو چیز متفاوتند. اما هیچکدام معیار مستقیمی برای هوش نیستند.
هر تأثیری از تحصیلات روی ضریب IQ ممکن است به پیشرفت در یک مهارت خاص مربوط باشد نه افزایش کلی توانایی های ادراکی فرد. پرسش بعدی اینجاست که چه میزان از این افزایش نسبتا کم IQ -با توجه به اینکه میانگین ضریب IQ عدد ۱۰۰ است- در معیار جهانی دارای اهمیت است.
دکتر ریچی می گوید: اگر به سر من یا شما ضربه ای بخورد و IQ ما یک یا دو واحد کمتر شود، تفاوت چشمگیری ایجاد نمی شود. اما مطالعات پیشین نشان می دهند میان ضریب IQ و معیارهایی مانند کارآمدی و بهره وری شغل رابطه ای وجود دارد.
بیشتر بخوانید: ۷ علائم بیماری در نوزاد که نباید نادیده گرفته شوند
درحالیکه مطالعات بیشتری برای اثبات این ادعا نیاز است، او می گوید: اگر همه ی آدم ها ۲ واحد IQ بیشتری داشتند، احتمالا کار شما بهره وری بیشتری داشت و خطاهای کمتری داشتید. در معیار جامعه ی بشری این موضوع سبب صرفه جویی عظیمی در هزینه ها می شد.
یک نظریه ی بالقوه ی دیگر که آقای Jonathan Wai، روانشناس و وبلاگ نویس، منتشر کرده این است که اگر یک سال تحصیل به افزایش میزان IQ حاصل از آن بیارزد، دوره های کوتاه مدت آموزشی نباید تأثیر عملی چندانی داشته باشند.
این گزارش اخیر نتیجه گیری روانشناسان مبنی بر تغییر میزان هوش را- با وجود تأثیرپذیری شدید از ژنتیک افراد- تأیید می کند.
البته مردم همچنان کاملا بر این باور نیستند. دکتر ریچی میگوید با اینکه مطالعات پیشین هم در تأیید بررسی های ایشان بوده، این تفکر که ضریب IQ یک میزان ثابت و غیر قابل تغییر است همچنان وجود دارد. که البته با این شواهد محکم ثابت می شود که این مسئله صحت ندارد.
