علت کابوس دیدن کودکان چیست؟

آکادمی خواب درمانی آمریکا می گوید کودکان بین ۵ تا ۱۰ سال مستعد کابوس دیدن هستند. این کابوس ها اکثرا آنقدر واضح اند که تا سال ها بعد کودکان آن ها را به خاطر خواهند آورد. طبق نظر سنجی های انجام شده در این مورد، ۷۵٪ بزرگسالان حداقل یک خواب را از دوران کودکیشان به طور کامل به یاد می آروند. با وجود شایع بودن کابوس دیدن در میان کودکان جالب است که تحقیقات کمی در این مورد انجام شده است.

البته تحقیقات زیادی در زمینه ی کابوس دیدن انجام شده، اما تقریبا تمام آن ها بر بزرگسالان تمرکز کرده اند. (احتمالا به دلیل آسان تر بودن این کار) طبق این تحقیقات، فاکتور های یکسانی وجود دارند که در اکثر کابوس های بزرگسالان خود را نشان می دهند. این فاکتور ها شامل موارد زیر هستند:

ـ استرس پس از سانحه: اکثر افرادی که دچار استرس پس از سانحه هستند از کابوس نیز رنج می برند. ممکن است این کابوس ها شامل سانحه ی اتفاق افتاده یا سناریو ای شبیه به آن که همان حس ترس را ارائه می دهد باشند.

ـ اضطراب: حس اضطرابی که ما در زندگی هر روزه تجربه می کنیم حال اینکه به سانحه ی خاصی مربوط باشد یا نه، می تواند بر خوابی که میبینیم تاثیر بگذارد. این اضطراب شامل نگرانی در باره ی مشکلات مالی، مشکلاتی که در مدرسه یا سر کار پیش می آیند، ترس های اجتماعی و … باشند.

ـ عدم تشخیص واقعیت از تخیل: همه ی ما تاحدودی از دنیای واقعی جدا هستیم، هرچقدر هم که خود را آدم زمینی ای بدانیم. هرچند در خواب، مواردی که سعی داریم هنگام بیداری به آن ها فکر نکنیم، ممکن است به صورت کابوس خودش را نشان دهد. این موضوع می تواند دلیلی بر وضوح بیشتر کابوس های کودکان نیز باشد چرا که برای کودکان سخت تر است تا تخیل را از واقعیت تشخیص دهند.

ـ تغییرات روانی: محققان از شیوه های سنجش روان متفاوتی برای فهم علت اختلالات خواب و ربط آن به کابوس ها استفاده کرده اند. یک شاخص روانی که به نظر میرسد در پیش بینی کابوس ها موثر بوده، تغییر ضربان قلب (HRV) یا تنوع در فاصله ی زمانی میان ضربان قلب است.

HRV نه تنها میزان انطباق پذیری بدن با استرس را اندازه می گیرد، بلکه به نظر می رسد بسیار حساس تر از سایر اقدامات سنتی (تغییرات جسمی مانند ضربان قلب) ایست که برای تعیین وضعیت بدن به کار می رود. به نظر می رسد انسان هایی که HRV بالاتری دارند، راحت تر با استرس یا اضطراب تطبیق می پذیرند. از طرف دیگر، قربانیان کابوس اکثرا HRV کمتری از حالت طبیعی دارند. با اینکه تحقیقات رابطه ای قوی میان HRV و کابوس های شبانه نشان داده، دلیل این ارتباط هنوز نامعلوم است.

اما آیا کودکان هم این موارد را در کابوس های خود تجربه می کنند؟ تحقیقات جدیدی که در محله ی کابوس های روانی چاپ شده، با این نظر موافق است. CA که یک تیم از محققانیست که مری سکریست، از دانشگاه بین المللی آلیانت در سن دیگو آن را رهبری می کند، چهل کودک بین ۶ تا ۱۱ سال را به همره یکی از والدینشان به یک آزمایش تحقیقاتی دعوت کردند.

دو سوم این کودکان پسر بودند و آن هایی که از دارو های روانی مانند ریتالین استفاده می کردند کنار گذاشته شدند. این کودکان توسط تبلیغاتی در کلیسا ها و یا از طریق تبلیغات آنلاین جمع آوری شدند. به والدین نفری بیست دلار پرداخت شده و کودکان می توانستند برای خود یک عروسک انتخاب کرده و به خانه ببرند.

تمام ارزیابی ها در خانه ی کودکان یا در کتابخانه ی محلیشان انجام می گرفت تا کودکان احساس راحتی کنند. در حالی که والدین به یک سری سوال پاسخ می دادند، کودکان روی دوچرخه های ثابتی ورزش می کردند تا بعد از آن ضربان قلبشان اندازه گرفته شود. بعد از این کار از کودکان پرسیده می شد که هر چند وقت یکبار کابوس می بینند و کابوس هاییشان چقدر ترسناک است. همچنین از آن ها تستی گرفته می شد تا میزان اضطرابشان سنجیده شود.

والدین به سوالاتی از قبیل ساعت خواب معمول فرزندشان و علائم متفرقه ای که ممکن است از خود نشان بدهند( مانند ناتوانی در تشخیص دنیای واقعی از تخیلات) جواب می دهند. همچنن اطلاعات آماری ای نیز از آن ها گرفته می شد مانند اینکه آیا کودکشان در گذشته کابوس دیده و یا علائم اضطراب را از خود نشان داده است یا خیر.

به طور کلی اطلاعات بر پایه ی تعداد کودکانی قرار داشت که کابوس دیده بودند. ۵۸٪ دیدن کابوس را انکار کردند در حالی که ۲۳٪ گفتند که چند بار در ماه کابوس می بینند. و ۱۱ کودک( ۱۹.۴٪) گفتند که هر ماه حداقل سه کابوس می بینند. هیچ تفاوت خاصی در گذشته یا تجربه ی اضطراب میان والدین این کودکان وجود نداشت که علت کابوس دیدن در برخی از کودکان را توجیه کند.

با اینکه تجربه ی ضربه ی روحی، اضطراب، عدم تشخیص واقعیت از تخیل و ضربان قلب، هیچکدام بر تعداد کابوس هایی که بچه ها می دیدند تاثیر نمی گذاشت، این عوامل بر میزان پریشانی ای که کابوس ها ایجاد می کردند تاثیر می گذارند. اگر این چهار مولفه را با هم در نظر بگیریم، این عوامل با هم عامل ۳۹٪ پریشانی ناشی از کابوس هستند که این عدد بزرگیست. به نظر می رسد که عدم تشخیص واقعیت از تخیل، تاثیر گذار ترین عامل از بین این چهار مورد است.

البته این خبر جدیدی نیست چرا که تحقیقات گذشته نشان داده افرادی که دچار گسستگی ذهنی هستند،‌ تجربه های زندگی را به طور واضح و تاثیر گذار تری به یاد می آورند،‌ بیشتر تسلیم حالات روحی خود می شوند و خاطرات پر جزئیات تری نسبت به افرادی که کمتر این جدایی را تجربه می کنند دارند. از آن جایی که کودکان به طور واضح تری و تعداد بار های بیشتری کابوس های خود را به یاد می آورند، احتمال اینکه سال ها بعد نیز آن ها را به یاد بیاورند بیشتر است.

از دیگر فاکتور هایی که در کابوس دیدن اثر می گذارد اضطراب عمومی است. کودکانی که به طور کلی از اضطراب بیشتری رنج می برند، بیشتر کابوس می بینند. این اضطراب به همراه تجربه های ناگوار در گذشته می تواند موجب شود کودک کابوس های وحشتناکی ببیند. این کابوس ها تا هنگام به بلوغ رسیدن کودکان از بین نمی روند.

فاکتور هایی مانند ضربان قلب و کیفیت خواب می تواند تاثیر به سزایی بر پیش بینی از مشکلاتی مانند افسردگی یا اعصاب نا آرام داشته باشد. HRV همچنین می تواند خواب کودکان را نا آرام کند چرا که کودکانی که HRV پایینی دارند بیشتر مستعد کابوس دیدن هستند.

با اینکه تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است، اما این تحقیق نشان می دهد چگونه تجربه های وحشتناک، اضطراب و دیگر مشکلات سلامتی ممکن است بر میزان کابوس دیدن کودکان تاثیر بگذارد. دارویی هایی برای کاهش اضطراب و عدم توانایی تشخیص واقعیت از تخیل وجود دارد. همچنین روش هایی برای کنترل حالات روحی و عاطفی وجود دارد که موجب افزایش HRV می شود. این روش ها به کاهش کابوس دیدن در کودکان کمک به سزایی می کند.

الکساندر هامون می گوید: کابوس های شما مانند سایه ای تا ابد شما را تعقیب خواهد کرد. با کمک کردن به کاهش این کابوس ها در کودکان می توانیم به آن ها زندگی ای سالم تر ببخشیم.