رفلاکس معده در کودکان ؛ دلایل، علائم و درمان های خانگی

برگرداندن شیر چیزی است که همه ی کودکان انجام می دهند، اما این موضوع می تواند والدین را نگران کند. در این جا همه ی چیزی که درباره ی علائم و درمان های خانگی رفلاکس اسید معده باید بدانید، وجود دارد.

آیا تابحال چیزی تند خورده اید و بعد حس سوزش ناراحت کننده ای را در قفسه سینه تان تجربه کرده اید؟ خب، بسته به چگونه ناخوشایند بودنش می تواند سوزش معده یا رفلاکس باشد.

اکثر ما با این احساس آشنا هستیم، اما زمانی که در مورد رفلاکس اسید معده در کودکان حرف میزنیم، این موضوع گیج کننده می شود! آخرین باری که یک بچه ۷ ماهه دیدید که یک بشقاب مرغ بریان ادویه دار را تمام کند، چه زمانی بود؟!! بچه ها در واقع زیاد چیزی نمیخورند که باعث این اتفاق شود اما حقیقت این است که حتی نوزادان هم از رفلاکس اسید معده رنج می برند و ممکن است دلایل آن با دلایل والدین یکسان نباشد.

رفلاکس اسید معده چیست؟

انتهای پایینی لوله گوارش، عضله ای به نام اسفنکتر تحتانی مری یا LES دارد. این عضله باز می شود یا شل می شود تا به غذا اجازه عبور در شکم را دهد و سپس بسته یا منقبض می شود و از برگشت به اشتباه هرچیزی به بالا جلوگیری می کند. زمانی که این عضله کاملا بسته نشود، مایعات یا اسیدهای معده به لوله گوارش و به دهان بر می گردند. این رفلاکس اسید معده یا رفلاکس گاستروازوفاژیال (GER) نامیده می شود.

در نوزادان تازه متولد شده یا شش ماهه، عضله اسفنکتر تحتانی مری ضعیف است و به درستی عمل نمی کند. به همین علت است که نوزادان بخشی از چیزی که اخیرا خورده اند را با مقداری اسید معده برمی گردانند.

رفلاکس اسید معده معمولا در کودکان ۳ تا ۴ ماه قوی تر است. برخی از کودکان ممکن است فقط یک بار در روز و برخی دیگر چندین بار شیر برگردانند. هر چه کودک بزرگ تر و عضلاتش قوی تر می شود، رفلاکس اسید معده کاهش می یابد و معمولا طی ۱۸ ماه از بین می رود.

رفلاکس اسید معده یا گاستروازوفاژیال نباید با GERD که بیماری رفلاکس گاستروازوفاژیال است و شرایطی حاد تر دارد، اشتباه گرفته شود.

چه عواملی باعث رفلاکس اسید معده در نوزادان می شود؟

دلیل اصلی رفلاکس اسید معده در نوزادان، پرخوری است. زمانی که معده پر است، فشار بیشتری بر عضله اسفنکتر تحتانی مری وارد می شود که غذا و اسید را راحت تر به لوله گوارش پس می زند. علل شایع دیگر رفلاکس اسید معده در نوزادان عبارتند از:

• صاف دراز کشیدن در اکثر مواقع
• بیش از حد خوردن در اکثر مواقع
• رژیم غذایی که عمدتا مایع است
• تولد زودرس
• داشتن لوله گوارش کوتاه به صورت ژنتیکی
• سابقه خانوادگی رفلاکس معده
• عدم تحمل غذایی یا آلرژی ها

همچنین رفلاکس اسید معده در نوزادان می تواند به دلیل شرایط پزشکی مهم دیگری مانند موارد زیر باشد:

• بیماری رفلاکس گاستروازوفاژیال
• آسم
• اختلالات لوله گوارش
• شرایط رشدی یا عصبی مانند فلج مغزی

علائم رفلاکس اسید معده در نوزادان

رفلاکس اسید معده علائم خاصی جز برگشت غذا ندارد. برخی از نوزادان ممکن است بهانه گیر شوند و ممکن است در شب مشکلات موقت خواب داشته باشند. برگشت غذا بدون درد است و نوزاد حتی پس از برگرداندن غذا باید خوب و سرحال به نظر برسد.

به خودی خود، رفلاکس اسید معده کاملا طبیعی است و هر کودکی در ماه های اول، نوعی از رفلاکس را دارد. تا زمانی که کودک به درستی تغذیه کند، رشد خوبی داشته باشد و افزایش وزن داشته باشد، به طور کلی سالم و خوشحال است و رفلاکس اسید معده دلیلی برای نگرانی نیست.

با این حال هنگامی که رفلاکس اسید معده با علائم دیگری مانند کج خلقی، ضعف در بالا رفتن وزن یا مشکلات تنفسی همراه باشد، می تواند نشانه ای از بیماری رفلاکس گاستروازوفاژیال، عارضه ای جدی تر از رفلاکس گاستروازوفاژیال ساده یا دیگر مشکلات دستگاه گوارش باشد. در صورت مشاهده علائم زیر، فرزندتان را نزد پزشک ببرید:

• مشکل در تغذیه
• مشکل در تنفس
• سرفه یا خفگی هنگام غذا خوردن یا بعد از آن
• افزایش وزن کم
• استفراغ به صورت پرتابی- برگشت غذا یا استفراغ جهشی
• بالا آوردن خون یا هر نوع مایع زرد-سبز رنگ
• مدفوع خونی

در صورت وجود این علائم، ممکن است پزشک از آزمایشاتی مانند سونوگرافی، آندوسکوپی یا آزمایش خون و ادرار برای تشخیص مشکل اصلی استفاده کند.

۸ درمان خانگی برای رفلاکس اسید معده در نوزادان

۱. شیر مادر

مانند موارد دیگر، شیر مادر حتی برای رفلاکس اسید معده هم بهترین چیز است. مطالعات نشان می دهد که رفلاکس اسید معده در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر است و حتی اگر وجود داشته باشد شدت کمتری دارد.

۲. غذای کمتر اما در دفعات مکرر

معده ی پر یکی از دلایل رفلاکس اسید معده در نوزادان است. به کودک، کمتر اما در دفعات بیشتری غذا دهید. غذا دادن در صورت نیاز به جای غذا دادن طبق برنامه، معمولا به رفع رفلاکس اسید معده در کودکان کمک می کند.

۳. آروغ زدن به صورت مکرر

آروغ زدن کودک فقط به خروج گاز معده کمک نمی کند، بلکه به رفع رفلاکس هم کمک می کند. آروغ زدن کودک هنگام غذا و بعد از آن بهترین نتیجه را می دهد. برای شیر خشک، کودک پس از دو اونس آروغ می زند. برای شیر مادر، پس از هر بار که کودک نوک سینه را ول می کند و استراحت می کند، آروغ می زند.

۴. جلوگیری از ورود هوا در سرشیشه

ممانعت از ورود هوا به سرشیشه برای جلوگیری از رفلاکس، مهم است. در طی شیردهی مطمئن شوید که سرشیشه از شیر پر است. ممکن است مجبور شوید بطری را جوری نگه دارید که سرشیشه تمام مدت از شیر پر شود.

۵. اضافه کردن یک ماده غلیظ کننده

اگر کودک مستعد برگشت غذا به صورت مکرر است، رژیم غذایی که مایعات کمتری دارد می تواند کمک کننده باشد. بسیاری از مادران متوجه شده اند که با اضافه کردن یک قاشق کوچک سریل کودک به شیر خشک یا شیرمادر دوشیده شده، به پایین رفتن غذا کمک می کند. غلیظ بودن غذا ممکن است برگشت غذا از معده به داخل لوله گوارش را کمی سخت تر کند.

۶. تغییر رژیم غذایی مادر

کودکانی که شیر مادر می خورند ممکن است به غذایی که مادر می خورد واکنش نشان دهند. این ممکن است کمکی برای مادر باشد تا از خوردن غذاهایی هنگام شیر دادن، خصوصا غذاهای ایمن کننده بدن مانند شیر گاو و تخم مرغ خودداری کند تا از رفلاکس در فرزندانشان جلوگیری کنند.

۷. تنظیم موقعیت قرارگیری کودک پس از شیر دادن

خواباندن کودک به پشت به صورت صاف بلافاصله پس از شیر خوردن، می تواند احتمال رفلاکس اسید معده را افزایش دهد. به جای آن بهتر است پس از شیر دادن کودک را به مدت ۳۰ دقیقه به حالت ایستاده نگه دارید. سپس اگر کودک بیدار است او را به روی شکم یا کج بخوابانید. برای خوابیدن همیشه توصیه می شود که بگذارید کودک به پشت بخوابد تا از گونه احتمال سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در امان باشد. همچنین نگه داشتن سر کودک در زاویه ای بالاتر از حدود ۳۰ درجه در تخت و هنگام عوض کردن پوشک، می تواند کمک کننده باشد.

۸. تغییر شیر خشک

در صورت استفاده از شیر خشک، با پزشک درباره ی عوض کردن مدل شیر خشک مشورت کنید. ممکن است چیزی در شیر خشک درحال مصرف وجود داشته باشد که موجب برگشت غذای کودک بیش از حد معمول شود.

داروهای رفلاکس اسید معده به هیچ وجه برای کودکان توصیه نمی شود، خصوصا که مطالعات یکی پس از دیگری نشان می دهند که آن ها بی اثر هستند. از طرف دیگر چنین داروهایی اثرات جانبی مانند تاثیر در جذب کلسیم و آهن دارند. همچنین می تواند خطر ابتلا به عفونت های تنفسی مانند ذات الریه و گاستروآنتریت (بیماری التهاب معده‌ای روده‌ای) را به طور مخصوصی افزایش دهد.

گریپ واتر (ترکیبی از آب، جوش شیرین، و برخی گیاهان که بسیاری از والدین برای تسکین کولیک و آسیب معده در نوزادان استفاده می کنند) هم توصیه نمی شود چرا که هیچ مدرکی برای اثبات فواید آن برای نوزاد وجود ندارد.