۸ رفتار که هر کودکی را مسئولیت پذیر می‌کند

مسئولیت پذیری یکی از مفاهیم عمیق انسانی و آموزش آن به کودکان یکی از اساسی ترین وظایف هر والدینی است. انسان مسئولیت پذیر برای خود و جامعه اش مفید است و هیچ گاه مورد عتاب و سرزنش افکار عمومی نیست.

هنگامی که برای اولین بار کارهایی را به تناسب سن فرزندتان به او سپردید احتمالاً هنوز در خاطرتان است. در آن اوایل مسئولیت های او را چندین بار در روز به او یادآوری می کردید که گاهی منجر به بحث و جدل می شد که عاقبت هر دویتان خسته و تحریک پذیر می شدید. چنین تجربه ای را شاید خودتان نیز از کودکیتان با مادر خود داشته اید و گاهی درباره علل ناکامی برخی از روشهای اعمالی بدین منظور نیز فکر کرده اید.

هرچه بیشتر در مورد نحوه آموزش مسئولیت پذیری به کودکان تحقیق کنید بیشتر درخواهید یافت که پرورش صحیح استقلال در فرزندتان نه تنها به پرخاش نمی انجامد بلکه حتی می تواند پیوند شما را با او تقویت کند. فقط باید درک کنید که چگونه به او نزدیک شده و سپس اطمینان حاصل کنید که انتظاراتتان واقع بینانه است

با سعی و خطا متوجه می شوید که وقتی فرزندان خود را توانمند تلقی کرده و مسئولیت بیشتری در خانه به آنها می سپارید، در واقع احساسی فراتر از صرف مهارت های مهم زندگی را به او یاد می دهید. شما به او نشان می دهید که به او اعتماد دارید و او یک جزء مهم و غیر قابل انکار خانواده است که این احساس می تواند تأثیر شگرفی در کسب اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی در او داشته باشد.

آموزش مسئولیت پذیری به کودکان همچنین فرصتی برای انجام کارهایی در کنار هم برایتان فراهم می کند که می تواند به تقویت رابطه شما با فرزندتان کمک کند. برای حسن شروع این مهم، نکاتی قابل تامل را برایتان ذکر کرده ایم.

چگونه مسئولیت پذیری را به کودکان آموزش دهیم؟

• سن مناسب را بررسی کنید.

اگر می خواهید مسئولیت پذیر بودن را به بچه ها آموزش دهید، اما مطمئن نیستید که چه زمانی باید کار خود را با سپردن وظایفی به فرزندانتان آغاز کنید باید بدانید که هیچ پاسخ مشخصی برای این سوال وجود ندارد. هر چند بیشتر افراد سپردن برخی کارهای جزئی به فرزندشان را از دو سالگی کودک شروع می کنند، اما بدیهی است که تصمیم گیری شما باید بر اساس ارزیابی توانایی های فردی فرزندتان باشد. آهسته شروع کنید و اطمینان حاصل کنید که کارهای فرزندتان را واقع بینانه و قابل انجام انتخاب می کنید. با داشتن قدرت و توانمندی برای کنترل امور توسط او، این تضمین ایجاد می شود که کودک شما علاقه مند و درگیر باقی خواهد ماند.

• از علاقه مندیهای آنها شروع کنید.

قبل از شروع درخواست کمک از فرزندان خود در امور خانه بهتر است که مدتی را صرف آماده کردن ذهن آنها کنید و به آنها تفهیم کنید که قصد تنبیه یا آزار او را ندارید. سپس در مرحله بعد انبوهی از منابع آنلاین مختلف وجود دارد که می توانید هنگام تلاش برای شناسایی کارهای متناسب با سن کودک به آنها مراجعه کنید، اما بزرگترین توصیه ما به شما این است که ابتدا کارهایی را که فرزندانتان از انجام آنها لذت می برد انتخاب کنید تا آنها مشتاقانه منتظر توصیه های بعدی شما باقی بمانند.

سعی کنید ترکیبی از کارهایی را که می توانند انجام دهند پیدا کنید. ابتدا از کارهای ساده ای که آنها به طور مستقل می توانند انجام دهند شروع کنید و سپس به سراغ کارهای دیگری بروید که می توانید با هم انجام دهید. بنابراین آنها می توانند به مرور هم از کنار شما بودن لذت ببرند و هم در یادگیری خودکفا شوند.

• واقع بین باشید.

اگرچه خوب است که فرزندان ما بتوانند تمام کارهای خانگی خود را به تنهایی انجام دهند، اما این توقع احتمالاً به ویژه در مورد بچه های کوچکتر یک انتظار واقعی نیست. اگر می خواهید بفهمید که چگونه می توانید مسئولیت پذیری را با اساس درست به بچه ها آموزش دهید، باید به خاطر داشته باشید که این کار به صورت یک پروسه و روند تدریجی امکان پذیر خواهد بود. هدف اصلی شما این است که انتظارات روشنی از آنها داشته باشید و مهارتهای لازم برای رسیدن به آن اهداف را به آنها بیاموزید و برای نیل به این مهم لازم است که همواره خودتان نیز متعهد و پاسخگو باشید.

همچنین این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که فرزند شما جای شما نیست. مستقل از اینکه چقدر تلاش می کنید تا به بچه های خود بیاموزید که کارها را به روش شما انجام دهند، باز هم احتمالاً روش آنها متفاوت خواهد بود. سعی کنید به یاد داشته باشید که تفاوت سبک به معنای اشتباه نیست و تا زمانی که کودک کوچک شما بهترین تلاش خود را انجام می دهد، فارغ از هر نتیجه ای در واقع شما و او هر دو موفق شده اید.

• نمودار کاری ایجاد کنید.

اگر بچه های شما با مسئولیت پذیری و سازگاری می جنگند روشهایی متفاوت در نظر بگیرید، مثلاً یک جدول کاری را طراحی و تنظیم کنید و آنچه را که دقیقاً در هر روز از او انتظار دارید به همراه پاداشش در صورت وجود در آن درج کنید. این یک روش عالی برای جذب کودکان است.

• اجازه دهید آنها اشتباه کنند.

اگر مادر شده اید بهتر از هر کسی درک می کنید که چقدر سخت است که به بچه ها اجازه دهید اشتباه کنند. دیدن چهره پس شکست و توام با ناامیدی کودکان دشوار است. وقتی که آنها نمی توانند چیزی را انجام دهند و کلافه می شوند، گاهی اوقات انجام دادن کارها توسط خودمان را ساده ترین راه حل احساس می کنیم. اما مادامیکه خطری کودک را تهدید نمی کند هرگونه اصرار به مداخله توسط شما اشتباه است.

برای اینکه فرزندانمان در بزرگسالی دارای احساس ارزشمند اعتماد به نفس باشند، باید به آنها اجازه دهیم که با مواجهه با چالش ها مشکلات را حس کنند و برای عبور از موانع پشتکار داشته باشند. ممکن است در کوتاه مدت احساس بدی از این کار به شما دست دهد، اما مزایای بلند مدت آن ارزش آن را خواهد داشت.

• آنها را با انگیزه نگه دارید.

اگر می خواهید بدانید که چگونه می توانید مسئولیت پذیری را به بهترین نحو به بچه هایتان آموزش دهید، مهم است که راهی برای ایجاد انگیزه در فرزندان خود بیابید. ستایش کلامی، جایزه یا برچسب ها و تیکهای مثبت موجود در نمودار کاری و … همه راه های خوبی برای تقویت مثبت رفتارهای کودک شما هستند.

• پاداشهای نقدی را با توجه به شرایط فرهنگی خانواده تان در نظر بگیرید.

به نظر می رسد که در دادن وجه نقد به فرزندان هر والدینی نظر خود را دارد. برخی معتقدند که دادن جایزه نقدی برای کارهای خانگی، انجام مشق شب و سایر مسئولیت های از این دست هم برای کودک انگیزه مثبت ایجاد می کند و هم در عین حال آنها را برای درک مسئولیت مالی آموزش می دهد. از سوی دیگر کسانی که مخالف پرداخت جایزه نقدی به کودکان هستند نیز به این نکات بسیار مهم متوسل می شوند که پول به همه انگیزه نمی دهد و برای برخی دیگر بچه ها را برای انجام وظایفشان شرطی بار می آورد.

همچنین از آنجا که ما به عنوان بزرگسالان برای کارهایی مانند تمیز کردن خانه وجهی دریافت نمی کنیم بعضی ها به شدت احساس می کنند که اعمال پاداش نقدی برای کارهای خانگی در کودک کاری گمراه کننده و ایجاد کننده ابهام برای اوست. به هر حال انتخاب پاداش بچه ها برای انجام کارهای مختلف یک انتخاب شخصی برای شماست که توصیه پذیر نیست و شما باید آنچه را که برای خود و خانواده تان مناسب می دانید انجام دهید.

• ثابت قدم و در برنامه ها متعهد باشید.

اگر می خواهید کودکان در مسئولیت هایی که به آنها سپرده اید احساس تعهد داشته باشند، اول خودتان باید اینگونه باشید. بنابراین به یاد داشته باشید که انتظارات خود را به وضوح تبیین نموده و یادآوری های منظم را انجام دهید و همیشه پاداش ها را به موقع پرداخت می کنید.

• تا حد امکان برنامه ها را سرگرم کننده طراحی کنید.

نکته آخر ما برای کسانی که می خواهند این وظیفه خطیر را بهتر انجام دهند، یافتن راه هایی برای حفظ جنبه سرگرمی در امور است. البته این مورد کاملاً به ابتکار شما بستگی دارد، مثلاً می توانید هنگام برخی کارها موسیقی پخش کنید و به هر روشی محیط یا کارها را برای او سرگرم کننده تر کنید. در حین کارها شوخی کنید و جو را شاد نگاه دارید.

امیدواریم که این نکات و ایده ها در راه مسئولیت پذیر بار آوردن کودکتان برایتان مفید باشند! به یاد داشته باشید که از کودکی او شروع کنید، کارها و مسئولیتهای متناسب با سنش را به او اختصاص دهید و روشهایی برای حفظ انگیزه و علاقه مندی در کودک خود بیابید. با انتظارات خود شفاف و سازگار باشید و از داشتن کودکی در حال نمو لذت ببرید!