خندیدن کودک از چه زمانی آغاز می شود؟ معنای خنده های نوزاد چیست؟ در برابر شادی و خندیدن کودکان چه موضعی باید داشته باشیم؟ این مطلب را تا انتها بخوانید.
کودک از ابتدای تولد گریان است و با فریاد و گریه به دنیا می آید. وضعیت او در حین تولد به گونه ای است که گویی از ورود به این دنیا می ترسد.
افرادی چون فروید می گویند که نوزاد در حین تولد به علت تحمل رنج ها، مرارت ها و فشارهای مختلفی که بر او وارد می شود دچار ترس و وحشت می شود. ریشه و اساس بسیاری از بیماری ها و اختلالات روانی همین موضوع است.
اما مدتی بعد همراه گریه، حالات شادی و نشاطی هم در کودک پدید می آید و او به روی شما لبخند خواهد زد و هدف از این لبخند در واقع برقراری نوعی رابطه اجتماعی و هیجانی بین کودک و مادر است. انگیزه های عاطفی و هیجانی یکی پس از دیگری در کودک بروز کرده و زندگی او دچار تغییر می کنند.
نیاز به خنده و شادابی
نیاز به شادمانی که تجلی آن خنده و نشاط است، از نیازهای مهم و اساسی کودکان است. او نیاز دارد بخندد، شاد باشد، آرامش داشته باشد تا زمینه برای رشد و شکوفائی او و گسترش ابعاد وجودی اش فراهم گردد.
کودک با شادی و نشاط فعالیت می کند و اعضای بدنش را تقویت می کند. انرژی مورد نیاز را برای رشد فکری، روانی و عاطفی ذخیره می کند تا شاداب باشد.
ناراحتی و نخندیدن کودک نشانه ی بیماری یا افسردگی اوست. حتی اگر اینطور نباشد هم این شرایط در نهایت به بیماری او منجر می شود.
جلوه در افراد
انگیزه های هیجانی در افراد بسیار زیاد است. آن چیزی که تا سنین ۶ در کودکان می بینیم عبارتست از خنده، گریه، خشم، حسادت، طمع، محبت، کم رویی و…. و نشانه ی شادابی و نشاط کودک، خنده است.
بیشتر بخوانید: آموزش همدلی به کودکان
کودک برای نشان دادن شادابی خود بیش از هر واکنشی، می خندد و این به نوبه خود هیجانات و حالات مختلفی در کودک ایجاد می کند. کودکی که در آغوش مادر آرام گرفته و شیر خورده است، اگر نوازش هم بشود در آرامش مطلق است.
چنین کودکی ممکن است به روش های گوناگونی ابراز احساسات کند از جمله: دستهای خود را حرکت دهد و به اصطلاح بال بال بزند، زبانش را در بیاورد، صدای غا غا در بیاورد، پاها را شدیدا حرکت دهد، بخندد، سرو صدا کند، جست و خیز کند و در واقع به نحوی رضایت خود را از این شرایط نشان دهد.
کودکان هرچقدر کوچک تر باشند، خنده شان هم بیشتر و با تمام وجود است. او در ابتدا در برابر هر حرکت لبخند می زند و این لبخندها به مرور زمان و با نگاه کردن کودک در طول دو تا سه ماه اول شکل می گیرند.
خندیدن کم کم زمینه ساز حرکت شده و زمینه را برای دوستی و نزدیکی فراهم می کنند. آنها به همراه خنده حرکت و جنبش از خود نشان می دهند و لحظه ای آرام و قرار ندارند و این همان حالتی است که بزرگسالان فکر می کنند به معنی ناخوشایندی و یا ناسازگاریست. در حالی که موضوع کمک گرفتن از اعضای بدن برای نشان دادن خنده و شادابی است.
آغاز خندیدن کودکان
مطالعه ای در آمریکا بر روی نوزادان نشان داده که کودکان کوچکتر از۲۰ روزه، لبخند و یا خنده ای ندارند. تا ۲ ماهگی فقط حدود ۲ درصد کودکان لبخند دارند، در ۵ ماهگی حدود ۹۸ درصد کودکان می خندند. (تحقیقات دکتر ایلینگورت خنده دو سه روزه را هم ذکر کرده اما این پدیده بسیار نادر است).
بیشتر کودکان در سه ماهه ی اول خنده ی واقعی ندارند و اگر چیزی هم باشد، نوعی انعکاس چهره ی دیگران است. از حدود ماه چهارم زندگی خنده در کودکان معنی دار می شود و در سنین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی به اوج خود می رسد.
نوزادان در سنین چهار ماهگی می توانند شادمانی یا ناراحتی خود را با خنده و گریه نشان دهند. آن ها خندیدن را زمانی آغاز می کنند که هنوز قادر به حرکت نیستند و نمی توانند راه بروند یا صحبت کنند. آن ها در این لحظه نه تنها به روی پدر و مادرش، بلکه به هرکسی که بخواهد او را بخنداند و با او بازی کند، می خندند.
حرکات ابرو های مادر یا قلقلک دادن زیر چانه نوزاد مخصوصا در سنین ۴-۶ ماهگی از راه های خنداندن نوزاد است. در سنین ۴-۷ ماهگی خندیدن نوزادان زیاد می شود، تا حدی که در اواخر این ماه به هر بهانه ای می خندند و بدین وسیله با دیگران رابطه برقرار می کنند. خندیدن نشانه ی شادی و خوشحالیست. پس بهتر است از شادی بی حد و اندازه ی آن ها خوشحال باشید.
بیشتر بخوانید: ۶ علت قرمزی چشم نوزاد
ریشه و ماهیت خنده
درباره اصل موضوع خنده بحث هایی وجود دارد که اصلا خنده چیست و چه ماهیتی دارد. بعضی از افراد آن را اسرارآمیز می دانند. در هر صورت نطراتی که در این مورد داده شده چندان قابل اعتماد نیستند.
- برگسون خنده را ساز و کار حیاتی زندگی انسان می داند که در سایه آن، تخلیه هیجان و به دنبال آن آرامش می آید.
- کانت خنده را حالت فشار و انقباضی در درون می داند که اگر خارج نشود باعث ناراحتی می شود.
- کاستلر نیز خنده را نوعی تخلیه انرژی هیجانی ذکر می کند که در برابر حادثه ای انفعالی است.
- مک دو گال خنده و شادی را از غرایز مربوط به صیانت ذات ذکر می کنند و برای آن ریشه فکری قائلند.
- طرفداران پاولوف آن را نوعی واکنش شرطی و رفتاری انعکاسی و گاهی تقلیدی می دانند.
انواع خنده
خنده هایی که از انسان و از کودکان سر می زند یکسان و دارای یک ماهیت و یک هدف نیستند. خنده به ظاهر یک چیز است ولی تحقیقی نشان داده است که نوعی تبسم و خنده در انسان در موقع هیجانات روانی وجود دارند. (انگیزه های روانی- برتراند راسل ص ۳۰۷).
– گاهی خنده ناشی از خوشحالی و سرور است که فرد در آن چهره ای خاص و ویژه دارد و زمانی ناشی از تعجب، زهر خند، بیماری و…است. در هر حالتی فرم چهره و صورت، نوع آن را بیان می کند. خنده ها با انگیزه های گوناگون و صورت های مختلف است:
- خنده های ناشی از سرور و خوشحالی که به صورت تبسم است.
- خنده های فوق العاده شدید که به صورت قهقهه و فریاد کشیدن است.
- خنده های بچگانه ای که در آن هدف انسان نشان دادن شگفتی است.
- خنده های ناشی از حالت قدردانی و تشکر که برای نشان دادن رضایت بروز می کند.
- خنده های ناشی از دفاع که برای جلوگیری از بروز اضطراب و از بین بردن آن پدید می آید.
- خنده های دلقکی که ناشی از احساس زبونی و پستی و حقارت است.
- خنده های تقلیدی که ادای رفتار مادر را در می آورد و یا ادای رفتار دیگران را در می آورد.
- خنده های تصنعی که تنها برای حفظ ظاهر و نشان دادن وضع آرام خویش است.
- خنده های ناشی از بیماری روانی که انگیزه معقولی برای آن نیست.
- خنده هایی که بر اثر آن می خواهد آشفتگی درونی را از خود دور سازد.
- خنده های زهر خند که مقدمه بروز خشم و غضب است.
اقدامات کودک برای خنده
کودکان دوست دارند که بخندند و برای آن کارهای مختلفی می کنند. آن ها همواره تلاش می کنند تا دلیلی برای خندیدن پیدا کنند. حتی ممکن است در خیالشان حالتی خنده دار را تصور کنند و به این طریق بخندند. این تخیل ممکن است شامل صحنه هایی که او دیده و یا از چیزهایی که در ذهنش اختراع کرده است، باشد.
بیشتر بخوانید: احساس حقارت کودک؛ نقش مهم والدین
- گاهی برای خنده و شادابی خود می غلتد، معلق می زند، لبخند می زند، اشیاء را دستکاری می کند.
- زمانی ممکن است دیگران را به خنده تحریک کند تا بخندد و این حالت ممکن است به صورت ادا در آوردن، پوشیدن لباس خاص، حالت دلقکی به خود گرفتن و… باشد.
- گاهی هیچ دلیلی برای خندیدن ندارد، تنهاست و با خود می خندند. کف پای خود را می خاراند، دست به شکم و بدن خود می زند…..
خنده نشانه چیست؟
خنده نمایشگر حالت رضا و خشنودی است و زمانی حاکی از شگفتی او درباره یک مساله است. گاهی او می خندد تا نظر دیگران را به سوی خود جلب کند. زمانی برای این می خندد که عیب و نقص خود را پنهان کند.
خنده نشان دهنده ی وضع درون کودک، حالت شادی و احساس لذت است. خندیدن کودکان نشانه رضایت آنها از وضعیت فعلی شان است.
گاهی خنده نشانه پاسخی است از کودک به نوازش مادر و اطرافیان اوست. خنده می تواند نشانه اجتماعی شدن کودک و تمایل به برقراری ارتباط با سایر افراد باشد.
او با خنده خود در میان جمع می خواهد بگوید که من هستم، جریان امور و وقایع را درک می کنم، از حقایق سر درمی آورم و لایق بودن با شما هستم. او ممکن است با خنده و قهقهه شما از خود بیخود شود و قهقهه بزند. او با این کار نشان می دهد که مانند شما از اتفاقات سر در می آورد.
روش های خنداندن نوزاد
به دلیل احساس خوشایندی که از خنده ی نوزاد برای بقیه به وجود می آید، افراد مختلف همواره اصرار به خنداندن نوزاد ها دارند. خنداندن کودکان تا پیش از سن دبستان، بسیار آسان است زیرا هر شوخی ساده یا بازی جدیدی باعث شادی آن ها می شود.
برای خنداندن نوزاد، پنهان کردن و نشان دادن یک شئ، وسایل جدید یا یک حرکت تازه کافیست. مادرها بیشتر از صداهای نازک و بم و تکان دادن اشیا یا دست ها برای خنداندن نوزاد استفاده می کنند. حتی ممکن است کودکی با دیدن خودش در آینده بخندد. با نوازش اطراف دهان و چانه ی نوزاد یا قلقلک دادن پهلوی او می توانید او را بخندانید.
کم کم متوجه می شوید که هنگامی که او را نوازش می کنید و لبخند به لب دارید، او هم ابراز خوشحالی می کند. در واقع حالت شادی دیگران ممکن است باعث شادمانی او بشود.
مواضع والدین در برابر خندیدن کودکان
هنگام خندیدن نوزاد، سعی کنید شما هم چهره ای شاد و خوشحال داشته باشید تا او از این کار احساس خوبی داشته باشد.
شادی و خنده در تشکیل و ادامه علاقه های اساسی و اجتماعی بین طفل و اطرافیانش نقشی اساسی و فوق العاده دارد و حتی مانع بروز بسیاری از رفتارهای نادرست و ناهنجار می شود.
لبخند کودک را باید با لبخند جواب داد و در غیر این صورت باعث کاهش انگیزه می شود و ممکن است زمینه ساز عقده ها و نارسائی ها و گاهی بی اعتنایی و سردی در زندگی شود و شادی و لذت حاصل از زندگی را از بین ببرد.
